جمهوری هُندوراس (به اسپانیایی: República de Honduras) کشوری است در شمال آمریکای مرکزی. پایتخت آن تگوسیگالپا است.
جمعیت این کشور ۸.۳ میلیون نفر و ۹۰ درصد مردم آن از تبار مستیزو (آمیخته اسپانیایی و سرخپوست) هستند. واحد پول این کشور لِمپیرا و زبان رسمی آن اسپانیایی است.
چند فرهنگ قدیمی مهم سرخپوستان از جمله تمدن مایا در هندوراس حضور داشتند. این منطقه در سده شانزدهم از سوی اسپانیاییها تصرف شد و در سال ۱۸۲۱ از اسپانیا استقلال یافت و از آن زمان نوع حکومت آن جمهوری است.
هندوراس به خاطر مواد معدنی و میوههای گرمسیری خود و به تازگی نیز به خاطر صادرات پوشاک به بازارهای جهانی معروفیت دارد.
محتویات
۱ تاریخ
۲ سیاست
۲.۱ کودتای نظامی ژوئن ۲۰۰۹ و سرنگونی مانوئل زلایا
۳ جغرافیا
۳.۱ قلهها
۳.۲ تقسیمات کشوری
۴ اقتصاد
۵ مردم
۶ فرهنگ
۷ جستارهای وابسته
۸ منابع
تاریخ
هُندوراس در ۱۸۲۱ از یوغ اسپانیا آزاد گشت، ولی تا ۱۸۲۳ بخشی از مکزیک و تا ۱۸۳۹ بخشی از فدراسیون امریکای مرکزی بود. هٌندوراس در طول مدت بین استقلال و اوایل قرن بیستم شاهد آشوب سیاسی مستمر و جنگ با کشورهای همسایه بود. نفوذ ایالات متحد امریکا در این کشور فوقالعاده بود، و دلایل عمده این امر سرمایهگذاری کلان شرکت قدرتمند یونایتد فروت در تولید موز بود. پس از جنگ داخلی کوتاهی در ۱۹۲۵، زنجیرهای از دیکتاتورهای نظامی تا ۱۹۸۰ بر این کشور حکومت کردند. از این تاریخ به بعد دولتهای غیرنظامی میانهرو متمایل به راست و طرفدار امریکا به صورت دموکراتیک انتخاب شدهاند.
سیاست
رئیس جمهور و ۱۳۴ عضو مجمع ملی برای دورهای چهارساله با رأی تمامی افراد بالغ انتخاب میشوند. احزاب مهم سیاسی هندوراس عبارتند از حزب لیبرال هُندوراس • حزب ملی (راستگرا)، حزب ابداع و حزب اتحاد.
این کشور در سازمان ملل متحد، سازمان کشورهای امریکایی، بازار مشترک آمریکای مرکزی، انجمن وحدت امریکای لاتین عضویت دارد.
کودتای نظامی ژوئن ۲۰۰۹ و سرنگونی مانوئل زلایا
در سحرگاه ۲۸ ژوئن ۲۰۰۹ (۱۳۸۸/۴/۷) و تقریبا دو ساعت پیش از شروع همهپرسی پیرامون تشکیل یک مجلس موسسان با هدف اصلاح قانون اساسی این کشور، کودتاچیان با استفاده از ۲۰۰ سرباز آموزش دیده اقدام به حمله به کاخ ریاست جمهوری واقع در تگوسیگالپا کردند و خوزه مانوئل زلایا، رئیسجمهور هندوراس را که در خواب بود ربودند. آنها وی را با تهدید اسلحه از خواب بلتد کرده و در حالی که هنوز لباس خواب بر تن داشت، بازداشت کردند و از طریق هواپیما راهی پایگاهی نظامی در کاستاریکا و پس از آن در دومنیکن کردند.
همهپرسی مذکور به منظور گرفتن نظر مردم هندوراس پیرامون تشکیل یک مجلس موسسان با هدف اصلاح قانون اساسی این کشور که راه را برای انتخاب یک نامزد ریاست جمهوری، برای بیش از دو دوره متوالی، هموار میکرد، بود.
منتقدان، مانوئل زلایا را متهم میکنند که او با این کار قصد داشت قانون محدودیت انتخاب مجدد رئیسجمهوری را از قانون اساسی حذف کند و راه خود را برای انتخاب دوباره خود به مقام ریاست جمهوری هموار کند. از اینرو، تصمیم به برگزاری همهپرسی توسط دادگاه عالی هندوراس و کنگرهٔ این کشور غیرقانونی اعلام شد و ارتش هندوراس هم با آن مخالفت کرد. بعد از اینکه مانوئل زلایا بر ادامه روند برگزاری همهپرسی اصرار کرد، کنگره هندوراس با حمایت دادگاه عالی این کشور او را به دلیل نقض مکرر قانون اساسی از سمت خود برکنار کرد.[۱][۲] [۳]
پورفیریو لوبو به عنوان ۵۴مین رئیسجمهور هندوراس، جایگزین زلایا شد.
پس از ۱۶ ماه تبعید، مانوئل زلایا به طور مخفیانه به هندوراس بازگشت و اکنون نیز در سفارت برزیل در تگوسگالپا پایتخت زندگی میکند. لوبو و زلایا موافقتنامه ای را به منظور بازگشت زلایا به این کشور امضا کرده بودند که به ورود مجدد و فوری هندوراس به سازمان کشورهای آمریکایی منجر می شد. [۴][۵]
یکی از شواهد دست داشتن آمریکا در این کودتا، اسنادی است که ویکیلیکس منتشر کرده است که از نقش محوری آمریکا پیش از کودتا در هندوراس، در حین انجام کودتا و پس از آن پرده برداشت.
اولین سند از اسناد منتشر شده به ترتیب زمانی مربوط به مکاتبات سفارت آمریکا در تگوسیگالپا پایتخت هندوراس، با واشنگتن و سایر مخاطبان است که در آن اوضاع هندوراس تشریح شده است.
محتوای سند دوم مربوط به تحلیل تک تک نقشآفرینان تاثیرگذار داخلی هندوراس میشود. این افراد توانستند در روند مذاکرات برای امضای معاهده "سنخوسه" تاثیرگذار باشند. این معاهده در نوامبر ۲۰۰۹ و پیش از برگزاری انتخابات در هندوراس امضا شد. برنامه کودتا توسط واشنگتن طراحی شده بود و آنها در این برنامه به این گونه اطلاعات نیاز داشتند.[۶]
جغرافیا
اقیانوس اطلس از شمال، گواتمالا از مغرب، السالوادور و نیکاراگوآ به همراه خلیج فونسکا از جنوب و نیکاراگوآ از مشرق این کشور را احاطه کردهاند.
بیش از سه چهارم هُندوراس کوهستانی است، و جلگههای ساحلی کوچکی نیز وجود دارد. رودهای مهم آن پاتوکا، اولوئا و بلندترین نقطه آن قله لاسمیناس، به بلندی ۲۸۴۹ متر است.
میزان بارندگی در زمینهای پست استوایی بالاست (۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ میلیمتر) و آبوهوا در مناطق کوهستانی آن معتدلتر و خشکتر است. مختصات جغرافیایی هندوراس ۱۵ درجه شمالی و ۸۶ درجه و ۳۰ دقیقه شرقی و مساحت آن ۱۱۲٫۰۹۰ کیلومتر مربع است. هندوراس ۸۲۰ کیلومتر خط ساحلی دارد.
شهرهای مهم آن سانپدرو سولا و لاسیبا است.
قلهها
قله لاس میناس - با ارتفاع ۲۸۶۵ متر
خلیج هندورای - در شمال غربی
خلیج فونسکا Gulf of Fonseca - در جنوب
خلیج کارتاسکا - در جنوب
جزایر باهایا Islas de la Bahía - در شمال
رود پاتوکا - در مرز با نیکاراگوآ
رود کوکو - در مرز با نیکاراگوآ
تقسیمات کشوری
هندوراس ۱۸ استان (departments) دارد. پایتخت کشور یعنی تگوسیگالپا در بخش مرکزی استان فرانسیسکو مورازان قرار گرفتهاست.
نقشهٔ استانهای هندوراس
آتلانتیدا
چولوتکا
کولون
کومایاگوآ
کوپان
کورتس
ال پارائیسو
فرانسیسکو مورازان
گراسیاس آدیوس
اینتیبوکا
ایسلاس دلا باهیا
لاپاز
لمپیرا
اوکوتپکوئه
اولانچو
سانتا باربارا
واله
یورو
نقشه هندوراس
نقشه هندوراس
اقتصاد
اکثر مردم هندوراس در بخش کشاورزی و دامداری کار میکنند، ولی با وجود اصلاحات ارضی، سطح زندگی همچنان پایین است. موز کالای اصلی صادرات است، هرچند گوشت از اهمیت فزایندهای برخوردار است. در این کشور منابع طبیعی کمی یافت میشود.
مردم
مردم هندوراس بیشتر از تبار مستیزو هستند و دارای مذهب کاتولیک رومی هستند.