جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم فجر مهمترین جشنواره‌ای سینمایی ایران است که از سال ۱۳۶۱ تاکنون معمولاً در میانه بهمن ماه هر سال در تهران برگزار می‌گردد. تاکنون سی و دو دوره از این جشنواره برگزار شده است که آخرین آن در سال ۱۳۹۲ بود.[۱]
این جشنواره توسط بنیاد سینمایی فارابی و زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار می‌شود. جشنواره تا سال ۱۳۷۴ فقط به تولیدات سالانهٔ سینمای ایران می‌پرداخت. از سال ۱۳۷۴ جشنواره به صورت بین‌المللی برگزار می‌شود و علاوه بر سینمای ایران، در بخش بین‌الملل به بررسی فیلم‌هایی از سینمای جهان می‌پردازد. در بخش‌های رقابتی این جشنواره، شرکت کنندگان برای کسب جایزهٔ مخصوص که «سیمرغ بلورین» نام دارد با هم رقابت می‌کنند. دیپلم افتخار و لوح زرین از دیگر جوایز این جشنواره می باشند. طی سالیان اخیر مسابقه‌های سینمای مستند ، فیلم کوتاه و مسابقه مواد تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی نیز به بخش های سینمای ایران اضافه شده است. در ابتدای جشنواره آیین بزرگداشت یک هنرمند برگزار می شود و در انتها هم جوایز ویژه و مردمی به فیلم انتخاب شده با رای مردم داده می شود.
محتویات
۱ بخش های جشنواره
۲ سابقه برگزاری جشنواره
۳ سیمرغ ها
۴ آمار جالب برندگان جایزه سیمرغ
۵ دبیران جشنواره
۶ سیمرغ ها
۷ پانویس
۸ جستارهای وابسته
۹ پیوند به بیرون
بخش های جشنواره
این جشنواره در دو بخش سینمای ایران و جهان فعالیت می کند؛ که هر کدام به دسته بندی دیگری تقسیم می شود.
بخش سینمای ایران:
سودای سیمرغ
نگاه نو
سینما حقیقت
فیلم های مستند
بخش سینمای جهان:
جام جهان نما
سینما سعادت
جشنواره جشنواره ها
نمایش‌های ویژه
سابقه برگزاری جشنواره
تاکنون سی و دو دوره از جشنواره بین المللی فیلم فجر برگزار شده است و سی و سومین دوره جشنواره فیلم فجر در بهمن ماه سال ۱۳۹۳ برگزار خواهد شد.
سیمرغ ها
سیمرغ بلورین جایزه ویژه هیئت داوران
سیمرغ بلورین بهترین فیلم
سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی
سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه
سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن
سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد
سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری
سیمرغ بلورین بهترین تدوین
سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن
سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن
سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد
سیمرغ بلورین بهترین صدابرداری
سیمرغ بلورین بهترین صداگذاری
سیمرغ بلورین بهترین طراحی صحنه و لباس
سیمرغ بلورین بهترین چهره‌پردازی
سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌های ویژه میدانی
سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌های بصری
سیمرغ زرین جایزه ویژه سینمای ایران به بهترین فیلم با نگاه ملی
آمار جالب برندگان جایزه سیمرغ
پرویز پرستویی اولین جوانی بود که جایزه سیمرغ گرفت.او در ۲۸ سالگی به خاطر بازی در فیلم دیار عاشقان از دومین جشنواره فیلم فجردر سال۱۳۶۲ سیمرغ گرفت.
گلشیفته فراهانی جوانترین بازیگری است که سیمرغ گرفته او در ۱۴ سالگی به خاطر بازی در فیلم درخت گلابی سیمرغ شانزدهمین جشنواره فیلم فجر را در سال ۱۳۷۶ رادر بخش بین‌الملل گرفت.
رقیه چهره آزاد در ۸۱ سالگی برای بازی در فیلم مادر سیمرغ گرفت و مسن‌ترین برنده این جایزه‌است.
از دوره سوم ۱۳۶۳ تا دوره ششم ۱۳۶۶ سن تمامی برندگان سیمرغ بالای ۴۰ سال بوده‌است.
مهدی اسدی در ۱۲ سالگی دیپلم افتخار را برای بازی در فیلم بهار گرفت تا در دورهٔ چهارم ۱۳۶۴ جوانترین بازیگری باشد که تا کنون روی سن رفته‌است.
از دورهٔ شانزدهم ۱۳۷۶ تا بیست و سوم ۱۳۸۳ حداقل یک بازیگر زیر سی سال بوده که سیمرغ گرفته‌است.
جوانترین بازیگری که سیمرغ نقش اول را گرفته حسین عابدینی است. او به خاطر بازی در فیلم باران در ۲۰ سالگی سیمرغ دوره نوزدهم ۱۳۷۹ را گرفت. بهرام رادان با گرفتن سیمرغ دوره بیست و دوم ۱۳۸۲ برای فیلم شمعی در باد دوم است.
جوانترین بازیگر زنی که سیمرغ بازیگر اول را گرفته ترانه علیدوستی است. او در ۱۸ سالگی برای بازی در فیلم من ترانه ۱۵ سال دارم سیمرغ دوره بیستم ۱۳۸۰ را گرفت. باران کوثری در ۲۱ سالگی در دوره بیست و پنجم ۱۳۸۵، میترا حجار در ۲۳ سالگی در دوره هجدهم ۱۳۷۶، رویا نونهالی در ۲۴ سالگی در دوره هفتم ۱۳۶۷ و مینا لاکانی در ۲۵ سالگی در دوره سیزدهم ۱۳۷۳ در رده‌های بعدی قرا دارند.
خسرو شکیبایی و بیتا فرهی برای بازی در فیلم هامون به همراه محمدرضا فروتن و هدیه تهرانی در فیلم قرمز تنها زوجهای سینمایی میباشند که برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد و زن سال در یک فیلم شده‌اند.
دبیران جشنواره
اولین دوره جشنواره فیلم فجر در سال 1361 به دبیری حسین وخشوری برگزار شد و در دوره دوم این جشنواره نامی به عنوان دبیر مشاهده نمی‌شود و کار به صورت گروهی انجام شده است. سید محمد بهشتی از جشنواره سوم تا دوازدهم دبیر این رویداد سینمایی بوده است. پس از آن عزت اله ضرغامی در دوره های سیزدهم و چهاردهم و سیف اله داد نیز از دوره پانزدهم تا نوزدهم دبیر این جشنواره بوده است. جشنواره بیستم و بیست و یکم را محمدمهدی عسگرپور به عنوان دبیر مدیریت کرد و پس از او علیرضا رضاداد از جشنواره بیست و دوم تا بیست و پنجم را مدیریت نمود. مجید شاه حسینی هم دبیر دوره های بیست ششم و بیست و هفتم بوده است. دوره بیست و هشتم و بیست و نهم نیز به دبیری مسعود شاهی با حواشی بسیاری برگزار شد. محمد خزاعی دبیر دوره سی ام و محمدرضا عباسیان دبیر دوره سی و یکم جشنواره بوده اند و در دوره سی و دوم نیز مجددا علیرضا رضاداد دبیر گذشته جشنواره، به عنوان دبیر انتخاب شد. [۲]
سیمرغ ها
سیمرغ بلورین جایزه ویژه هیئت داوران
سیمرغ بلورین بهترین فیلم
سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی
سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه
سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن
سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد
سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری
سیمرغ بلورین بهترین تدوین
سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن
سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن
سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد
سیمرغ بلورین بهترین صدابرداری
سیمرغ بلورین بهترین صداگذاری
سیمرغ بلورین بهترین طراحی صحنه و لباس
سیمرغ بلورین بهترین چهره‌پردازی
سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌های ویژه میدانی
سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌های بصری
سیمرغ زرین جایزه ویژه سینمای ایران به بهترین فیلم با نگاه ملی