شُمالگان به ناحیه پیرامون قطب شمال، گفته می‌شود. شمالگان بخش‌هایی از روسیه، آلاسکا، کانادا، گرینلند، لاپلند و سوالبارد و نیز اقیانوس شمالگانی (اقیانوس منجمد شمالی) را در بر می‌گیرد. خط همدمای ۱۰ درجه سلسیوس معمولاً برای مشخص کردن مرز شمالگان در نظر گرفته می‌شود.البته ممکن است یک اختلاف دمای اندکی در مرز شمالگان وجود داشته باشد . به شمالگان، سرزمین آفتاب نیمه شب نیز گفته می‌شود. قطب شمال یک ششم کره زمین و به اندازه روسیه – چین و هند وسعت دارد. قب شمال هیچ جمعیت باشنده ای ندارد. و بوسیله سازمان 1996 بیانیه اتاوا /شورای شمالگان اداره می شود. شورای شمالگان علاوه بر 8 عضو اصلی( آمریکا، روسیه، نروژ و سوئد نیز از جمله آنها هستند.) 12 عضو ناظر دارد. که هر دوسال یکبار کمیته های ششگانه آن اجلاس برگزار می کنند. در اجلاس وزرای در نروژ در اول ماه می 2013 عضویت ناظرهند رسما اعلامو تصویب شد.
باور کارشناسان انرژی بر این است که یک چهارم منابع نفتی و گازی جهان در بستر اقیانوس منجمد شمالی قرار دارد.
روسیه، نروژ، کانادا، دانمارک و آمریکا که سواحل همجوار قطب شمال دارند، این قلمروی غنی را از آن خود اعلام کرده اند. مسابقه برای تصاحب این منطقه از زمانی شتاب گرفت که با آب شدن کوه های یخ دسترسی به قطب شمال آسان تر شده است. در سال 2001 روسیه مدارک مالکیت این منطقه را به سازمان ملل متحد ارائه داد که مورد قبول قرار نگرفت چون فاقد شواهد لازم بود. سه سال پیش کاوشگران روسی در حرکتی حاکی از جدی بودن این کشور در چشمداشت به این قلمرو پرچمی را از جنس تیتانیوم در بستر اقیانوس منجمد شمالی نصب کردند.
از سوی دیگر، کاوش های علمی آمریکا و کانادا برای جمع آوری داده ها از این منطقه در حال انجام است، تا بتواند ادعای این کشورها را بر سر مالکیت این منطقه اثبات کند. نروژ و دانمارک نیز برای بدست آوردن حاکمیت این منطقه تلاش می کنند. به موجب قوانین بین المللی هر یک از این پنج کشور حوزه قطب شمال، مجاز به بهره برداری اقتصادی از ناحیه ای به شعاع 200 مایل در امتداد سواحل خود است