اسکاتلند (به انگلیسی: Scotland، به گیلیک اسکاتلندی: Alba) واحدی سیاسی است در شمال غرب اروپا که یک‌سوم شمالی جزیره بریتانیا را دربر می‌گیرد.
اسکاتلند همراه با انگلستان، ولز و ایرلند شمالی کشور پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی را تشکیل می‌دهد. در کنار خاک اصلی، اسکاتلند همچنین ۷۹۰ جزیره دارد که جزایر شمالی و هبریدز از آن جمله هستند. از این تعداد جزایر ۱۳۰ جزیره مسکونی هستند.[۲]
اسکاتلند ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارد و زبان رسمی آن انگلیسی است. زبان‌های گیلیک اسکاتلندی و اسکاتس نیز دو زبانی هستند که به عنوان زبان محلی در اسکاتلند رسمیت دارند. گیلیگ اسکاتلندی از ریشه سلتی و اسکاتس از ریشه ژرمنی است. ۶۵ درصد مردم اسکاتلند مسیحی، ۲۸ درصد بی‌دین، و ۲ درصد پیرو دیگر ادیان غیرمسیحی هستند.[۳] مرکز اسکاتلند شهر تاریخی ادینبرا (ادینبورگ) است. ادینبرا دومین شهر بزرگ اسکاتلند و یکی از مراکز مهم اقتصادی و بانکداری اروپا است.
این شهر در عصر روشنفکری اسکاتلند در سده هیجده باعث شد تا اسکاتلند را به یکی از کانون‌های بازرگانی، فکری و صنعتی اروپا تبدیل شود. جریان روشنفکری و «روشنگری اسکاتلندی» از ۱۷۴۰ تا ۱۷۹۰ بال و پر یافت. بر خلاف آن چه در فرانسه رخ داد، بسیاری از طلایه‌داران این نهضت در اسکاتلند از دانشگاهیان بودند.[۴] گلاسگو که بزرگترین شهر اسکاتلند است از شهرهای مهم صنعتی بریتانیا به‌شمار می‌آید. در آب‌های اسکاتلند در دریای شمال ذخایر مهمی از نفت وجود دارد.
اسکاتلند و انگلستان تا سال ۱۷۰۷ کشورهایی با پادشاهی مستقل بودند اما در تاریخ یکم ماه مه ۱۷۰۷ دو کشور طی توافقنامه‌ای با هم متحد شده، کشور «پادشاهی متحد بریتانیای کبیر» را به وجود آوردند.
پرچم کنونی بریتانیای کبیر از ترکیب پرچم اسکاتلند (زمینه آبی، ضربدر سفید) و پرچم انگلستان (زمینه سفید، صلیب سرخ) به وجود آمده‌است.
محتویات
۱ تاریخچه
۲ سیاست
۳ جغرافیا
۴ اقتصاد
۵ شهرها
۶ فرهنگ
۷ استقلال از بریتانیا
۸ پیوند به بیرون
۹ منابع
تاریخچه
نشان سلطنتی اسکاتلند
پادشاهی اسکاتلند در سده‌های میانه کشوری مستقل بود. پیوند اسکاتلند با انگلستان به شکل رسمی در سال ۱۶۰۳ آغاز شد که جیمز ششم، پادشاه اسکاتلند تاج و تخت انگلستان را به ارث برد و به شاه جیمز اول در این کشور هم بدل شد. اسکاتلند و انگلستان هنوز روی کاغذ از هم جدا بودند، اما تاج پادشاهی هر دوی این کشورها را به طوری اتفاقی یک نفر بر سر گذاشت. این شرایط تا تصویب «قانون اتحاد» در سال ۱۷۰۷ که پادشاهی‌های انگلستان و اسکاتلند را تا امروز به یکدیگر ملحق ساخته، ادامه داشت.[۵]
پیش از سال ۱۷۰۷ تماس بسیار اندک یا حتی همدلی بسیار کمتری میان این دو کشور وجود داشت. تمام اسکاتلندی‌ها یا پرسبیتری بودند یا یعقوبی، و این به تنهایی برای ایجاد بیگانگی میان آنها و چهار پنجم از جمعیت انگلستان بسنده بود. اسکاتلندی‌های بسیار اندکی به جنوب سفر می‌کردند و تعداد انگلیسی‌هایی که روانه شمال می‌شدند، حتی از آنها هم کمتر بود. فرانسه، متحد سنتی اسکاتلند، دشمن سنتی انگلستان بود. عالمان و روحانیان اسکاتلندی برای ادامه تحصیلات و الهام‌گیری‌های فکری به دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه اروپای قاره‌ای می‌نگریستند و نه به انگلستان.[۶]
دست کم سه شورش خونبار یعقوبی‌ها در سال‌های ۱۶۹۰، ۱۷۱۵ و ۱۷۴۵ بنیان‌های اسکاتلند را به لرزه در آورد. در پی این رخدادها اشراف اسکاتلند قدرت‌های فئودالی باقی‌مانده خود را از دست دادند و هایلندها فتح شدند و تحت کنترل درآمدند. کلیسای اسکاتلند به ندرت فشار پدید آمده در روابط تازه خود با کلیسای اسقفی را تحمل می‌کرد و دست آخر دچار چنددستگی شد.[۷]
سیاست
علیرغم اتحاد سیاسی در بریتانیای کبیر، کشور اسکاتلند دارای نظام حقوقی و آموزشی مستقل از انگلستان، ولز و ایرلند شمالی است. اما در امور سیاسی بین‌المللی مانند عضویت در جامعه اروپا و سازمان ملل متحد، بریتانیای کبیر به عنوان «یک کشور» عمل می‌کند.
دولت محلی اسکاتلند نظام بهداری و درمانی عمومی را همچنان رایگان نگهداشته است و دانشجویان اسکاتلندی نیز از پرداخت شهریه‌های دانشگاهی معاف هستند.[۸]
همه پرسی تاریخی در مورد استقلال اسکاتلند روز پنجشنبه 18 سپتامبر 2014 میلادی ( 27 شهریور 1393) برگزار خواهد شد.[۹] با این که احزاب سنتی بریتانیا، یعنی احزاب محافظه کار، کارگر و لیبرال دموکرات، مخالف جدایی از بریتانیا هستند، حزب سبزها گفته‌است از برنامه حزب ملی اسکاتلند برای استقلال حمایت خواهد کرد. دولت محلی اسکاتلند با حفظ برنامه‌های عدالت اجتماعی، ایجاد شرایط رقابتی و دسترسی به درآمد نفت و گاز دریای شمال، قادر خواهد بود در صورت رای موافق مردم، پس از ۳۰۷ سال یکپارچگی با انگلستان، کشور مستقل اسکاتلند را بار دیگر تاسیس کند.[۱۰]
از عواملی که از احساسات استقلال‌طلبی اسکاتلندی‌ها در دهه اخیر کاسته، آغاز فعالیت پارلمان اسکاتلند بود که در طی روند قدرت‌سپاری به دولت محلی، عملاً اختیارات گسترده‌تری نسبت به مجلس ولز کسب کرد.[۱۱]
اسکاتلند از نظام قضایی برخوردار است، بر روی نظام آموزشی خود کنترل کامل دارد، تا اندازه‌ای اندک از اختیار تغییر میزان مالیات‌ها برخوردار است و از نهادی معادل وزارت کشور برخوردار است که بجز مسئله مواد مخدر، سلاح، قمار و مهاجرت، در باقی موارد می‌تواند تصمیم گیری کند. با این حال غیبت احزاب اسکاتلندی (همانند احزاب ولز یا ایرلند شمالی) در مناظره‌های انتخاباتی در میان اسکاتلندی‌ها نوعی حس انزوا ایجاد کرده‌است.[۱۲]
نمای داخلی پارلمان اسکاتلند.
جغرافیا
نقشه اسکاتلند.
اسکاتلند از شمال با دریای نروژ، از شرق با دریای شمال، از جنوب غربی با دریای ایرلند و از غرب با اقیانوس اطلس شمالی مرز آبی دارد.
علاوه بر سرزمین اصلی اسکاتلند در جزیره بریتانیا، اسکاتلند شامل ۷۹۰ جزیره کوچک و بزرگ است. آب‌های ساحلی این کشور، عمدتاً در دریای شمال، منبع بزرگترین ذخایر نفت و گاز در بین کشورهای جامعه اروپا است.
بخش بزرگی از بلندی‌های بریتانیا در اسکاتلند واقع شده و ناحیه‌ای سرسبز و پوشیده از چمنزار است که قسمت عمده جنگل‌های کشور را در برگرفته‌است. رودهای زیادی در آن جریان دارند که از آن جمله می توان به رودهای دی، کلیاد و توئید اشاره نمود. بلندترین نقطه آن قله بن نویس با ۱۳۴۳ متر ارتفاع است.
نمایی از روستای گلنفینان، در منطقه لوچابور اسکاتلند
اقتصاد
مرکز اصلی بانک سلطنتی اسکاتلند - یکی از ۵ بانک بزرگ جهان - در ادینبرا قرار دارد. شهر گلاسگو بزرگترین شهر اسکاتلند و یکی از ۳ شهر بزرگ کشور بریتانیا است. گلاسگو و حومهٔ آن حدود ۴۱ درصد کل جمعیت اسکاتلند را در خود جای داده‌است. سومین شهر بزرگ اسکاتلند و مرکز فعالیت صنعت نفت بریتانیای کبیر شهر ابردین در شمال شرق اسکاتلند است.
هر چند انحصار بهره‌برداری از نفت دریای شمال، دریایی که در مجاورت اسکاتلند قرار دارد، کماکان در دست بریتانیا باقی‌مانده‌است، اما اسکاتلند در طی قرن بیستم با رشد صنایع سنگین مانند کشتی سازی (در گلاسکو) قدرت گرفت.[۱۳] در دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی حمایت دولت بریتانیا از این صنایع از بین رفت و عمده کارخانجات فعال در این صنایع مجبور به تعطیلی شدند اما صنعت و فرهنگ کارگری، ذهنیت سیاسی مردم را شکل داده بود.[۱۴]
سقوط بانک سلطنتی اسکاتلند (RBS) و هلیفکس که بزرگترین موسسه‌های مالی فعال در اسکاتلند نیز تلقی می‌شدند باعث شد تا هزاران نفر مشاغل خود را از دست دادند اما این دو بانک به نوعی توسط دولت بریتانیا از ورشکستگی نجات یافتند.[۱۵]
شهرها
نمایش
بحث
ویرایش
نمایش
بحث
ویرایش
شهرهای اصلی اسکاتلند
برآورد رسمی ۲۰۱۰
گلاسگو
گلاسگو
ادینبرو
ادینبرو
رتبه شهر شهرستان جمعیت رتبه شهر شهرستان جمعیت ابردین
ابردین
داندی
داندی
۱ گلاسگو شهر گلاسگو ۵۸۹٬۹۰۰ ۱۱ دانفرم‌لاین فایف ۴۸٬۲۴۰
۲ ادینبرو شهر ادینبرو ۴۶۸٬۷۲۰ ۱۲ آیر آیرشایر جنوبی ۴۶٬۰۶۰
۳ ابردین شهر ابردین ۱۸۹٬۱۲۰ ۱۳ پرت پرت و کینراس ۴۵٬۷۷۰
۴ داندی شهر داندی ۱۴۴٬۱۷۰ ۱۴ اینورنس هایلند ۴۵٬۰۵۰
۵ پیزلی رنفروشایر ۷۴٬۵۷۰ ۱۵ کیلمارناک آیرشایر جنوبی ۴۴٬۸۳۰
۶ ایست کیلبراید لنرک‌شیر جنوبی ۷۳٬۵۹۰ ۱۶ گریناک اینورکلاید ۴۳٬۴۵۰
۷ لیوینگستون لوتین غربی ۵۵٬۰۷۰ ۱۷ کوت‌بریج لنرک‌شیر شمالی ۴۱٬۶۱۰
۸ همیلتون لنرک‌شیر جنوبی ۵۱٬۶۴۰ ۱۸ گلنراثز فایف ۳۸٬۹۴۰
۹ کامبرنولد لنرک‌شیر شمالی ۵۰٬۴۷۰ ۱۹ ایردری لنرک‌شیر شمالی ۳۵٬۹۵۰
۱۰ کیرک‌کالدی فایف ۴۹٬۵۶۰ ۲۰ فالکرک فالکرک ۳۵٬۱۷۰
فرهنگ
هَگیس، غذای سنتی اسکاتلندی‌ها که با دل و قلوه چرخ شده گوسفند و پیاز و ادویه تهیه می‌شود، دامن مردانه موسوم به کیلت، لهجه محلی، و موسیقی و هنر اسکاتلندی به طور عام از ویژگی‌های فرهنگی متمایز در اسکاتلند است. موسیقی محلی بیشتر با نی‌انبان نواخته می‌شود و آبجو و ویسکی از نوشیدنی‌های اصلی الکلی در اسکاتلند هستند.
اسکاتلند به ویژه در قرن بیستم از خاستگاه‌های اندیشه‌های چپی بود و حتی تفکرات کمونیستی هم تا اندازه‌ای در این منطقه رواج یافت. آنچه به تثبیت این اندیشه‌ها کمک کرد، مخالفت دیرینه اسکاتلندی‌ها با سلطه‌جویی انگلستان بود که ریشه‌هایی مشترک با چپ‌گرایی یافت.[۱۶]
جشنواره کتاب ادینبورگ از مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی بریتانیاست و هر سال در ماه اوت همزمان با بعضی جشنواره‌های هنری دیگر از جمله جشنواره جاز و جشنواره هنرهای نمایشی در این شهر برگزار می‌شود.[۱۷]
شون کانری از بازیگران نقش جیمز باند از طرفداران حزب ملی اسکاتلند است که خواهان استقلال این کشور از انگلستان است. او در باهاما سکونت دارد و گفته‌است تا زمانی که اسکاتلند مستقل نشود در سرزمین خود اقامت نخواهد کرد.[۱۸]
استقلال از بریتانیا
نوشتار اصلی: استقلال اسکاتلند
نوشتار اصلی: همه‌پرسی استقلال اسکاتلند (۲۰۱۴)
۲۷ شهریور ۱۳۹۲ (۱۸ سپتامبر ۲۰۱۳)، الکس سالموند، وزیر اول اسکاتلند با حضور در پارلمان محلی از پیشنهاد دولت خود برای استقلال این بخش از بریتانیا دفاع کرد و گفت که برگزاری همه‌پرسی استقلال اسکاتلند "فرصتی تاریخی" برای مردم این سرزمین خواهد بود.[۱۹]
قرار است همه‌پرسی استقلال اسکاتلند سال ۲۰۱۴ برگزار شود و در حالیکه حزب ملی‌گرای اسکاتلند، به رهبری آقای سالموند، از استقلال این سرزمین حمایت می‌کند، احزاب اصلی بریتانیا، از جمله حزب حاکم محافظه کار و حزب کارگر، همچنان خواستار حفظ یکپارچکی بریتانیا هستند. آقای سالموند گفت که اسکاتلند "ارزشمندترین" بخش از کشور بریتانیاست و عملکرد دولت محلی نشان می‌دهد که به عنوان یک کشور مستقل، آینده روشن‌تری خواهد داشت.[۲۰]
همچنین، نیکلا استرجن، معاون وزیر اول اسکاتلند، گفته است که امیدوار است دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا، در یک مناظره همگانی با آقای سالموند با موضوع جدایی اسکاتلند شرکت کند. وی با رد این نظر که اسکاتلند استطاعت اداره امور خود به عنوان یک کشور مستقل را ندارد، گفت که "ما یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان هسیتم و طی سی سال گذشته، مالیات سرانه مردم اسکاتلند به مراتب از متوسط مالیات سرانه پرداختی در کل بریتانیا بیشتر بوده است. استرجن افزود که در صورت استقلال اسکاتلند، این کشور به تناسب سهمی که در تولید ناخالص داخلی بریتانیا دارد، بخشی از بدهی‌های دولتی این کشور را برعهده خواهد گرفت. در روز ۱۹ستامبر ۲۰۱۴نتیجه همه پرسی استقلال اسکاتلند از بریتانیا اعلام شد و براساس گزارش‌های رسمی استقلال اسکاتلند از بریتانیا رای نیاوردبا اعلام نتیجه همه پرسی استقلال اسکاتلند مشخص شد که اکثر شرکت کنندگان در همه پرسی با استقلال این بخش از بریتانیا و تشکیل کشور مستقل اسکاتلند مخالفت کرده‌اندنتیجه شمارش آرا نشان می‌دهد که حدود ۵۵ درصد از رای دهندگان با استقلال اسکاتلند مخالف بودند. شمار شرکت‌کنندگان در این همه پرسی بیش از ۸۵ در صد بوده است.
تنها ساکنان اسکاتلند حق شرکت در این همه‌پرسی را داشتند و نظرسنجی‌های انجام شده در روزهای قبل از برگزاری همه‌پرسی حاکی از نزدیک بودن آرادی دو طرف بود.
دولت بریتانیا و احزاب اصلی این کشور با استقلال اسکاتلند مخالف بودند و به فعالیت گسترده‌ای برای قانع کردن مردم اسکاتلند به مخالفت با استقلال دست زدند. در مقابل، دولت محلی اسکاتلند، که مبتکر برگزاری این همه‌پرسی بوده، از استقلال این سرزمین حمایت می‌کرد.[۲۱] سرانجام با بر گزاری همه پرسی در تاریخ ۱۸ سپتامبر ۲۰۱۴ ۵۵٫۷درصد از واجدین شرایط رای به عدم استقلال و ۴۴٫۳ درصد رای به استقلال از بریتانیا دادند و در نتیجه اسکاتلند جزیی از خاک بریتانیا باقی ماند.[