دَمِشْق مرکز استان دمشق و پایتخت جمهوری عربی سوریه می‌باشد. شهر دمشق پس از حَلب[۱] دومین شهر پرجمعیت سوریه است. این شهر از یک سوی با تپه‌های سنگی و شیب‌دار احاطه شده.[۲] رودخانه برادا از میان شهر می‌گذرد.[۳]
محتویات
۱ تاریخ
۱.۱ جنگ داخلی سوریه
۲ جمعیت
۳ مناطق
۳.۱ حومه
۳.۲ شهرهای اطراف
۴ فرهنگ و هنر
۴.۱ صنایع دستی
۵ امکانات شهری
۶ راه‌های اصلی منتهی به دمشق
۷ نگارخانه
۸ پانویس
تاریخ
دمشق در هزاره سوم پیش از میلاد تاسیس شد.[۴] به این ترتیب، دمشق یکی از قدیمی‌ترین شهرهای خاورمیانه است.[۵]
دمشق در طول سده‌های متمادی نامهای خاصی داشته‌است. اولین نام آن (جلق) و سپس به علت انتساب به جیرون بن سعد بن عاد بن ارم بن سام بن نوح جیرون بوده‌است. پس از آن ارم ذات العماد که در قرآن آمده‌است و هم‌چنین عذرا، بیت رامون، عین الشرق، باب‌الکعبه، فسطاط المسلمین نیز از نامهای دیگر آن است. دمشق بود.
در بخش تاریخی دمشق خیابانی به نام «مستقیم»[۶] وجود دارد.[۷] در انجیل گفته شده است که پولس قدیس پس از «کور شدن» در راه دمشق، در آن خیابان ساکن شد.[۸]
جنگ داخلی سوریه
با گذشت بیش از ۳ سال از آغاز جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱ میلادی، در دمشق زندگی «عادی» به‌نظر می‌رسد.[۹] با این وجود، به دلیل شرایط جنگ داخلی، در سال ۲۰۱۴ میلادی، دمشق به ردیف «چهارمین شهر ارزان دنیا»[۱۰] از میان ۱۳۱ شهر مهم دنیا سقوط کرد.[۱۱]
جمعیت
در سال ۲۰۰۹ میلادی، جمعیت شهر دمشق به انضمام حومه آن که خود یک استان به شمار می رود حدود ۱٬۷۱۱٬۰۰۰ نفر تخمین زده شده است.
ولی جمعیت شهر دمشق به همراه حومه آن در سال ۲۰۱۲ در حدود ۲٫۵ میلیون نفر تخمین زده شده است.[۱۲]
مناطق
منطقه «قدیم دمشق» در حدفاصل منطقه مسیحی‌نشین و یهودی‌نشین، در مرکز شهر واقع شده‌است.[۱۳] خیابان‌های منطقه قدیم دمشق سنگ‌فرش هستند.[۱۴]
«ابورمانه» مرُفه‌نشین‌ترین منطقه دمشق است.[۱۵] بسیاری از سفارت‌خانه‌های خارجی در این منطقه در غرب دمشق واقع شده‌اند و ثروتمندترین اهالی دمشق در این محله زندگی می‌کنند.[۱۶] ساختمان مرکزی ستاد کل ارتش سوریه در این منطقه قرار دارد.[۱۷] در این محله خیابان المَهدی قرار دارد که چندین مجتمع امنیتی و نظامی در آن واقع شده‌اند.[۱۸] سفارت ایالات متحده آمریکا در دمشق در خیابان المنصور در منطقه «ابورمانه» واقع شده‌است.[۱۹]
هم‌چنین منطقه مرُفه‌نشین «مزرعه»[۲۰] از دیگر مناطق مهم دمشق است. مقر حزب بعث سوریه، سفارت روسیه در دمشق و تعدادی از کلوب‌های شبانه[۲۱] در این منطقه قرار دارند.[۲۲]
سفارت کانادا و سفارت ایران در منطقه پُر رفت‌وآمد «مَزه» در مرکز دمشق واقع شده‌اند.[۲۳] در این منطقه چندین ساختمان دولتی قرار دارد[۲۴] و تعدادی از مقامات عالی‌رتبه حکومت بشار اسد هم در این محله سکونت دارند.[۲۵]
میدان امویه در مرکز دمشق، مرکز ساختمان تلویزیون دولتی سوریه است.[۲۶] از دیگر میادین مهم دمشق، می‌توان به میدان مرجه در مرکز شهر دمشق و در نزدیکی ایستگاه تاریخی خط آهن حجاز اشاره کرد. میدان مرجه در انتهای غربی منطقه «قدیم دمشق» و در مجاور بازار حمیدیه واقع شده‌است.[۲۷] مرکز رایزنی فرهنگی ایران، دفتر سازمان حج و زیارت و بعثه آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر حکومت جمهوری اسلامی در نزدیکی میدان مرجه دمشق قرار دارند.[۲۸]
میدان حجاز در مرکز دمشق، واقع شده است.[۲۹] ساختمان راه‌آهن سوریه در نزدیکی این میدان قرار دارد.[۳۰]
«قابون»[۳۱]، «جوبر» و «حجرالاسود» از دیگر محلات شهر دمشق هستند.[۳۲][۳۳] منطقه «رُکن‌الدین» نیز یکی از محلات مرکزی شهر دمشق است.[۳۴] میدان شمدین در منطقه رکن‌الدین واقع شده‌است.[۳۵]
«زینبیه» از دیگر محلات شهر دمشق است. مدفن سیده زینب، نوه محمد، پیغمبر اسلام، در این محله قرار دارد و از زیارتگاههای شیعیان است.[۳۶] «الشاغور» از دیگر مناطق شیعه‌نشین است که در مرکز دمشق واقع شده‌است.[۳۷]
خیابان بغداد از خیابان‌های مرکزی شهر دمشق است.[۳۸] این خیابان از یک‌سو به میدان سبع بحرات وصل می‌شود. بانک مرکزی سوریه در نزدیکی این میدان واقع شده‌است.[۳۹]
«باب مصلی» از دیگر مناطق شهر دمشق است. این منطقه مرکز حمل و نقل بین‌شهری و مملو از مغازه‌ها و مراکز خرید است.[۴۰]
کاخ ریاست‌جمهوری سوریه که مجموعه‌ای از دو کاخ جداگانه است،[۴۱] یکی به نام «کاخ مردم» بر بلندی‌های[۴۲] کوه قاسیون در شمالِ‌غربی دمشق،[۴۳][۴۴] و دیگری به نام «کاخ مهاجرین» در محله مهاجرین در شمال شرقی دمشق واقع شده‌اند.[۴۵]
از دیگر مناطق دمشق، غار منسوب به اصحاب کهف است[۴۶] که البته در درستی آن اختلاف است.[۴۷]
حومه
منطقه «کفرسوسه» در حومه جنوبِ غرب دمشق واقع شده. ساختمان جدید وزارت کشور سوریه در این منطقه قرار دارد.[۴۸] شهرک «جدید الفضل» در حومه[۴۹] جنوب غربی دمشق واقع شده‌است.[۵۰] هم‌چنین منطقه «معضمیه» از دیگر مناطق در حومه جنوبِ غرب دمشق است.[۵۱][۵۲]
از مناطق حومه جنوبی دمشق می‌توان به منطقه «حجر الاسود»[۵۳] و «یرموک»[۵۴] اشاره کرد. یرموک، بزرگ‌ترین ارودگاه آوارگان فلسطینی در سوریه است[۵۵] که بسیاری از ساکنین آن را فلسطینی‌ها و بخشی از اهالی آن را سوری‌ها تشکیل می‌دهند.[۵۶]
درحومه جنوب‌شرقی دمشق منطقه «جَرمانا» واقع شده‌است. جرمانا، منطقه‌ای عمدتاً دُروزی و مسیحی‌نشین است.[۵۷] نیروگاه تشرین، در این منطقه واقع شده‌است.[نیازمند منبع]
در حومه شمالِ‌شرقی دمشق مناطق «جوبر»[۵۸]، «زملکا»، «عین ترما» و «عربین» واقع شده‌اند.[۵۹] هم‌چنین منطقه «معربا» در حومه شمالی دمشق قرار دارد. در این منطقه روسپی‌گری زنانی از کشورهای عراق، روسیه، اردن و مراکش در کلوب‌های شبانه رواج دارد.[۶۰]
منطقه «پروژه دُمر» با شهربازی و پارک آبی بر بلندی کوه قاسیون در حومه[۶۱] شمالِ‌غربی[۶۲] دمشق واقع شده‌است.[۶۳]
در حاشیه شرقی شهر دمشق، منطقه کشاورزی غوطه واقع شده‌است.[۶۴]
«مرکز تحقیقات نظامی» و «مرکز گارد ریاست‌جمهوری سوریه» در منطقه «جمرایا» واقع شده‌اند. [۶۵]
شهرهای اطراف
یک صومعه تاریخی در شهر معلولا در اطراف دمشق.
معلولا یکی از مهم‌ترین شهرهای مسیحی‌نشین در شمالِ‌غرب دمشق محسوب می‌شود که دارای کلیساها، صومعه‌های تاریخی و از زیارتگاههای مهم مسیحیان است.[۶۶]
فرهنگ و هنر
«سوق الحمیدیه» مشهورترین و بزرگ‌ترین بازار سنتی دمشق است.[۶۷]
سوریه از پایگاه‌های مهم رشد تمدن اسلامی بوده است. مسجد جامع اموی دمشق با ۱۴۰۰ سال قدمت از جمله جاذبه‌های مهم گردشگری در شهر دمشق محسوب می‌شود.[۶۸] در سال ۲۰۰۸ میلادی، دمشق به عنوان پایتخت فرهنگی جهان عرب برگزیده شد.[۶۹]
در بخش قدیمی شهر دمشق، بازدید از حمام‌های سُنتی، هتل بوتیک‌ها، خانه‌های تاریخی از جمله کاخ اعظم، خانه جبری و خانه عنبر توصیه‌شده‌اند.[۷۰]
از رویدادهای مهم فرهنگی در شهر دمشق می‌توان به جشنواره فیلم دمشق اشاره کرد. هم‌چنین خانه اپرای دمشق از مراکز مهم فرهنگی دمشق محسوب می‌شود.[۷۱]
صنایع دستی
پارچه‌های رومیزی آغابانی که از ابریشم، نخ‌های طلا و نقره ساخته می‌شوند، از صنایع دستی معروف دمشق هستند.[۷۲]
امکانات شهری
فرودگاه بین‌المللی دمشق در حاشیه جنوبی[۷۳] شهر دمشق واقع شده است. فرودگاه دمشق از طریق جاده‌ای به طول ۲۱ کیلومتر[۷۴] به شهر دمشق منتهی می‌شود[۷۵]
دانشگاه دمشق و موزه ملی دمشق در منطقهٔ برامکه در مرکز شهر دمشق قرار دارند. تالار اپرای دمشق در «میدان امویه» در مرکز دمشق واقع شده است.[۷۶]
مهم‌ترین بازار دمشق، بازار حمیدیه نام دارد که هم‌چنین به نام «بازار شام» نیز معروف است. بازار حمیدیه در مرکز شهر دمشق و در مقابل «میدان مرجه» واقع شده‌است. ستون‌های رومی به جای مانده از دوران بیزانس را هنوز می‌توان در میان رواق‌های بازار دمشق دید.[۷۷]
بزرگ‌ترین سردخانه دمشق در بیمارستان مجتهد قرار دارد.[۷۸]
راه‌های اصلی منتهی به دمشق
جاده حُمص به دمشق از کوه‌های قلمون می‌گذرد و از شمال به شهر دمشق منتهی می‌شود.