جمهوری دمکراتیک آذربایجان (به ترکی آذربایجانی: آذربایجان دمکراتیک جمهوریتی، Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (ADR)) نخستین تلاش موفق برای تأسیس دولتی سکولار و دمکراتیک در جهان اسلام بود.[۱] دولتی بود نسبتاً کم عمر (۲۳ ماه) که در ۲۸ مه سال ۱۹۱۸ در گنجهٔ آذربایجان توسط تعدادی از سیاست‌مداران ملی‌گرا بعد از منحل شدن فدراسیون ماورای قفقاز اعلام استقلال کرد. تلاش این جمهوری برای اتحاد با ایران با حملهٔ ارتش سرخ شکست خورد.[۲] این جمهوری نخستین جمهوری در جهان اسلام محسوب می شود که حق رای را برای زنان برابر با مردان مساوی اعلام کرد.