حسن روحانی (با نام پیشین حسن فریدون؛[۴] زادهٔ ۹ دی ۱۳۲۷ (در شناسنامه: ۲۱ آبان ۱۳۲۷)[۵] در سرخه، استان سمنان[۶]) روحانی و سیاستمدار ایرانی، رئیس‌جمهور فعلی جمهوری اسلامی ایران، استاد پژوهشی مرکز تحقیقات استراتژیک[۷] و همچنین نماینده مردم استان تهران در مجلس خبرگان رهبری از سال ۱۳۷۸،[۸]و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام از سال ۱۳۷۰ است.[۹]روحانی از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۴ دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و رئیس تیم هسته‌ای و مذاکره‌کننده ارشد ایران با سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای ایران[۱۰]:۱۳۸، از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۹۲ عضو شورای عالی امنیت ملی به نمایندگی از رهبر جمهوری اسلامی ایران [۱۱] و از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۹۲ رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز بوده است.[۱۲]
وی سابقه پنج دوره نمایندگی مردم در مجلس شورای اسلامی را دارد و نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در دوره چهارم و دوره پنجم، بوده است.[۱۲]
در ۲۲ فروردین ۱۳۹۲، حسن روحانی با نام «دولت تدبیر و امید»، شعار اعتدال‌گرایی، نماد کلید و رنگ بنفش برای انتخابات ریاست جمهوری رسماً اعلام نامزدی کرد.[۱۳][۱۴] وی در ۱۷ اردیبهشت، با حضور در ستاد انتخابات وزارت کشور، نام خود را برای رقابت ۲۴ خرداد ثبت کرد.[۱۵][۱۶] سرانجام وی با اعلام وزارت کشور با کسب ۱۸٬۶۱۳٬۳۲۹ رأی رسماً به عنوان هفتمین رئیس جمهوری اسلامی ایران برگزیده شد.[۱۷]
حسن روحانی اولین رئیس جمهور ایران است که بعد از انقلاب ایران، با رئیس جمهور ایالات متحده امریکا، ارتباط برقرار نمود. این ارتباط با پرزیدنت باراک اوباما و از طریق مکالمه تلفنی صورت گرفت.[۱۸] همچنین او اولین رئیس جمهور ایران است که بعد از انقلاب اسلامی با نخست وزیر انگلیس، دیوید کامرون، به عنوان عالی ترین مقام اجرایی انگلستان دیدار کرد. [۱۹]
محتویات
۱ خانواده
۲ تحصیلات
۲.۱ حوزه
۲.۲ دانشگاه
۲.۳ بررسی‌ها در مورد مدرک تحصیلی
۳ فعالیت‌های سیاسی پیش از انقلاب
۳.۱ نخستین بکارگیرنده لقب «امام» برای روح‌الله خمینی
۳.۲ خروج از کشور
۳.۳ دستگیری و بازداشت توسط پلیس انگلیس
۴ پس از انقلاب
۴.۱ مجلس شورای اسلامی
۴.۲ مسئولیت‌ها در جنگ
۴.۳ مسئولیت‌ها پس از جنگ
۵ دبیری شورای عالی امنیت ملی
۵.۱ موضع‌گیری در برابر حوادث تیر ۷۸
۶ ریاست گروه مذاکره‌کننده در پرونده هسته‌ای
۷ خاطرات هسته‌ای
۸ شیخ دیپلمات
۹ پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم
۱۰ مواضع و دیدگاه‌های سیاسی
۱۰.۱ موضع‌گیری و سیاست داخلی
۱۰.۲ موضع‌گیری و سیاست خارجی
۱۰.۳ اقتصاد
۱۰.۴ سیاست‌های اجتماعی و فرهنگی
۱۱ گرایش و طبقه بندی سیاسی
۱۱.۱ از اصولگرایی تا اصلاح طلبی
۱۱.۲ گفتمان عقلانیت، اعتدال و اصلاحات
۱۲ ریاست جمهوری
۱۲.۱ تنفیذ، تحلیف و معرفی کابینه
۱۳ فعالیت‌های علمی–پژوهشی
۱۴ آثار
۱۴.۱ پانویس
۱۴.۲ پیوند به بیرون
خانواده
در نوجوانی
حسن روحانی در سال ۱۳۲۷ در شهرستان سرخه در استان سمنان زاده شد. پدر وی حاج اسدالله فریدون در بازار سمنان مغازه داشت و نماینده آیت‌الله بروجردی بود[۲۰] و به سبب مبارزات علنی علیه رژیم پهلوی، نخستین‌بار در سال ۱۳۴۱ دستگیر و به زندان افتاد و به دلیل استمرار مبارزات تا پیروزی انقلاب اسلامی بیش از ۲۰ بار دستگیر و زندانی شد.[۲۱] پدر و مادرش (سکینه پیوندی[۲۲]) پیش از تولد حسن صاحب یک پسر و یک دختر می‌شوند که هر دو در کودکی درگذشتند. وی یک برادر و سه خواهر کوچک‌تر از خود هم دارد. برادرش حسین فریدون در نخستین روزهای پیروزی انقلاب فرماندار نیشابور و روزگاری فرماندار کرج بود، سپس سفیر جمهوری اسلامی ایران در مالزی شد و چند سال هم از سفرای ایران در سازمان ملل متحد بود و سپس مشاور وزیر امور خارجه شد. سه خواهرش طوبی، فاطمه و طاهره نام دارند که هر سه ازدواج کرده‌اند.[۲۳] بنا به گفته حسن روحانی وی از یازده سالگی با کار در دوره تابستان با کشاورزی و قالیبافی مخارج تحصیلش را تامین می‌کرد.[۲۴]
او دارای ۳ پسر و ۲ دختر است که یکی از پسران وی درگذشته است. یکی از دختران حسن روحانی در اتریش زندگی می‌کند. همسر روحانی، صاحبه عربی خانه‌دار است و به فعالیت سیاسی و یا اجتماعی چندانی مشغول نیست.[۲۵]
روحانی در همایش بیمه سلامت همگانی در خردادماه ۱۳۹۳، مسئولیت پدرخواندگی دو کودک شیرخوار را برعهده گرفت.[۲۶]
تحصیلات
حسن روحانی در دوران طلبگی، دانشجویی و خدمت سربازی
حوزه
وی دوره ابتدایی را در سرخه و فراگیری دروس دینی را از سال ۱۳۳۹، نخست در مدرسه علمیه صادقیه در سمنان آغاز[۲۷]:۵۵ و سپس در سال ۱۳۴۰ در حوزه علمیه قم ادامه داد.[۲۷]:۷۶ وی از دروس و مباحث اساتیدی چون سید محمد محقق داماد، شیخ مرتضی حائری، سید محمدرضا گلپایگانی، سلطانی، محمد فاضل لنکرانی، محمد بهشتی و مرتضی مطهری و شیخ محمد شاه‌آبادی بهره برد.[۲۷]:۸۱[۲۸]
دانشگاه
او همزمان با تحصیلات حوزوی در سال ۱۳۴۸ به دانشگاه تهران راه یافت و در سال ۱۳۵۱ دانشنامه لیسانس خود را در مقطع کارشناسی در رشته حقوق قضایی اخذ کرد.[۲۷]:۳۰۹-۳۱۲حسن روحانی با ادامه تحصیل در بریتانیا، مدرک کارشناسی ارشد (M.Phil) در رشته حقوق عمومی به تاریخ ۱۹۹۵ میلادی (۱۳۷۳-۱۳۷۴) و دانشنامه دکتری (Ph.D) در رشته حقوق اساسی را از دانشگاه کلدونین گلاسگو به تاریخ ۱۹۹۸ میلادی (۱۳۷۶-۱۳۷۷) دریافت کرد.[۲۹][۱۲][۳۰][۳۱]وی با کسب پروانه وکالت از کانون وکلای دادگستری مرکز در تاریخ ۱۳۸۶٫۰۸٫۰۱ وکیل پایه یک دادگستری شد.[۳۲][۳۳]
حسن روحانی دارای مرتبه علمی استاد پژوهشی مرکز تحقیقات استراتژیک می‌باشد. وی به زبان‌های عربی و انگلیسی مسلط است.[۳۴]
محل تحصیل مقطع رشته سال‌های تحصیل عنوان پایان‌نامه
آغاز پایان
حوزه علمیه قم سطح چهار فقه و اصول ۱۳۴۰ ۱۳۵۷ بدون پایان‌نامه
دانشگاه تهران کارشناسی حقوق قضایی ۱۳۴۸ ۱۳۵۱
دانشگاه کلدونین گلاسگو کارشناسی ارشد حقوق عمومی ۱۳۶۹ ۱۳۷۴ The Islamic Legislative Power
دکترا حقوق اساسی ۱۳۷۴ ۱۳۷۸ The Flexibility of Shariah; Islamic Law
بررسی‌ها در مورد مدرک تحصیلی
مصاحبه حسن روحانی با روزنامه جمهوری اسلامی «... در سال ۵۸ از دانشگاه لندن در رشته جامعه‌شناسی حقوقی دکتری گرفت...»
در ۵ و ۸ بهمن ۱۳۹۱، وب‌گاه ایران‌الکشن‌واچ، درباره مدرک دکتری حسن روحانی گمانه زنی‌هایی را مطرح کرده[۳۵][۳۶] که براساس استعلام از دانشگاه گلاسگو می‌باشد، در حالی که روحانی با نام خانوادگی قبلی خود «فریدون» در دانشگاه کلدونین گلاسگو تحصیل کرده که دانشگاه دیگری است.[۳۰] در وب‌گاه هرالد اسکاتلند (The Herald)، در اخبار آرشیوی، نام حسن روحانی با فامیلی قبلی‌اش (حسن فریدون Hassan Feridon) در لیست دوره‌ای دانش‌آموختگان دانشگاه کلدونین گلاسگو دیده می‌شود.[۳۷] نام پدر حسن روحانی، اسدالله فریدون و برادرش حسین فریدون است.[۳۸]
در تاریخ ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۲، ایران‌الکشن‌واچ در پاسخ به ایمیل مرکز تحقیقات استراتژیک، ضمن اعلام نام صحیح دانشگاه، نماگرفت‌هایی را از وب‌گاه آن مرکز ارائه داده و مدعی شد که تحقیق و بررسی آنها موجب شده تا بیوگرافی رسمی حسن روحانی در وب‌گاه آن مرکز تصحیح شود. ایران‌الکشن‌واچ، این مطلب را با گذشت ۳۲ روز از دریافت توضیحات و اعتراض آن مرکز منتشر کرد.[۳۹]
در تاریخ ۲۷ خرداد ۱۳۹۲، وب‌گاه رسمی دانشگاه کلدونین گلاسگو اعلام کرد که رئیس جمهور آینده ایران در گذشته با نام «حسن فریدون» در آن دانشگاه تحصیل کرده و مدرک کارشناسی ارشد و دکتری خود را به ترتیب در سال‌های ۱۹۹۵ و ۱۹۹۹ اخذ کرده است.[۲۹][۴۰]
در تاریخ ۲۷ تیر ۱۳۹۲، دانشگاه کلدونین گلاسگو رسماً ویدئویی را از لحظه اهدای مدرک دکترای تخصصی به روحانی منتشر کرد.[۴۱]
پروفسور سید حسن امین، استاد سابق دانشگاه کلدونین گلاسکو –که استاد حسن روحانی بوده‌است– در مصاحبه‌ای با بی‌بی‌سی فارسی در پاسخ به سئوال خبرنگاری که پرسید «در اینترنت گفته شده بخش‌هایی از پروپزال آقای روحانی از روی نوشته دیگری کپی شده»، پاسخ داد:
«قطعاً این مسله دروغ است که پروپزال ایشون از روی نوشته دیگری کپی شده‌باشه و من چنین چیزی اصلاً نشنیدم؛ برای این که، این به نوعی نتیجه و حاصل پروپزال ارائه‌شده بوسیله ایشون بود که با تغییرات وسیعی من در چند نوبت انجام دادم تا مقبول کمیسیون تحقیقات عالی دانشگاه قرار بگیرد».[۴۲]
روزنامه جمهوری اسلامی در زمان مدیرمسئولی سید علی خامنه‌ای در ۱۹ اسفند ۱۳۵۸ و در مقدمه مصاحبه‌ای با حسن روحانی مدعی شد: «{حسن روحانی} در سال ۵۸ از دانشگاه لندن در رشته جامع‌شناسی حقوقی دکترا گرفت». بعد از این گفتگو نام وی در لیست انتخاباتی ۱۹، ۲۱ و ۲۲ام ۱۳۵۸ اسفند حزب جمهوری اسلامی برای انتخابات مجلس اول، برخلاف یکم تا هجدهم اسفند از «حسن فریدون (روحانی)» به «دکتر حسن فریدون (روحانی)» تغییر یافت. بعلاوه براساس مدارک ثبت‌شده در معرفی نمایندگان مجلس اول، مندرج در سایت رسمی مجلس شورای اسلامی، روحانی دارای مدرک دکترای حقوق معرفی شده بود.[۴۳][۴۴]
فعالیت‌های سیاسی پیش از انقلاب
حسن روحانی در آغاز جوانی، فعالیت سیاسی خود را با پیروی از آیت‌الله خمینی آغاز کرد. وی از سال ۱۳۴۴، سفرهای تبلیغی و سخنرانی علیه حکومت وقت را در شهرهای مختلف ایران آغاز نمود و در همان نخستین سفر، توسط مأموران حکومتی بازداشت شد.[۲۷]:۲۳۲ وی در طول سال‌های مبارزه بارها دستگیر و ممنوع‌المنبر شد.[۳۰]
نخستین بکارگیرنده لقب «امام» برای روح‌الله خمینی
روحانی در آبان ۱۳۵۶، در مراسم بزرگداشت مصطفی خمینی در مسجد ارک تهران، برای نخستین بار لقب «امام» را برای آیت‌الله خمینی (رهبر در تبعید نهضت اسلامی) بکار برد.[۴۵][۴۶][۲۷]:۳۷۵
خروج از کشور
با تحت تعقیب قرار گرفتن توسط ساواک، به توصیهٔ آیت‌الله بهشتی و مرتضی مطهری از کشور خارج شد[۲۷]:۳۸۵ و مدتی به سخنرانی و تبلیغ برای دانشجویان خارج از کشور پرداخت و پس از ورود خمینی به پاریس، به او پیوست.[۲۷]:۴۱۰
دستگیری و بازداشت توسط پلیس انگلیس
حسن روحانی پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، هنگامی که در اسکاتلند زندگی و تحصیل می‌کرده از سوی پلیس به ظن فعالیت‌های سیاسی دستگیر شده است. پلیس بریتانیا در سال آخر رژیم پهلوی او را دستگیر و به بازداشتگاه منتقل کرده است.[۴۷]
پس از انقلاب
Wiki letter w cropped.svg
این بخش مقاله نیازمند گسترش است.
با پیروزی انقلاب، حسن روحانی در نخستین اقدام در سال ۱۳۵۸، به ساماندهی ارتش آشفته و پادگان‌های از هم پاشیده پرداخت.[۲۷]:۵۱۵ وی در ابتدای انقلاب که بحث مناظره با گروههای مارکسیتی داغ بود به نقد افکار آنها می‌پرداخت وی در مناظره با رهبر مجاهدین خلق آنها رامتهم ساخته که می‌خواهند به زور و به تحریف و به تقطیع (انتخاب گزینشی) آیات قرآن، مطالب مارکسیستی را از قرآن درآورند و قرآن را بر آنها منطبق سازند. برخلاف آنها که مبارزه با امپریالیزم را در دوستی با شوروی می دانند ما این را در انقلابمان ثابت کردیم که در برابر شوروی و آمریکا هر دو ایستاده‌ایم.[۴۸]
مجلس شورای اسلامی
حسن روحانی در کنار سید محمد خاتمی
حسن روحانی در سال ۱۳۵۹ به نمایندگی اولین دوره مجلس شورای اسلامی انتخاب شد و پنج دوره قانونگذاری به مدت بیست سال (از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۷۹) در مجلس حضور داشت. او نایب رئیس اول مجلس (در دوره‌های چهارم و پنجم) و رئیس کمیسیون‌های دفاع (دوره‌های اول و دوم) و سیاست خارجی (دوره‌های چهارم و پنجم) بود.
حسن روحانی یکی از معروف ترین نمایندگان مجلس دوم بود که در سال ۱۳۶۴ با نخست‌وزیری میرحسین موسوی مخالفت کردند. ماجرایی جنجالی که باعث شد تا نمایندگان مخالف به گروه ۹۹ نفر معروف شوند.[۴۹]
روحانی کاندیدای انتخابات مجلس ششم در شهر تهران نیز بود و در فهرست «جامعه روحانیت مبارز و پیروان خط امام و رهبری» و چکاد آزاداندیشان (فهرست‌های جناح راست) و کارگزاران سازندگی قرار داشت اما موفق به ورود به مجلس نشد.[۵۰]
مسئولیت‌ها در جنگ
فرمان آغاز عملیات کربلای ۵[۵۱]:۷۵۵
در دوران جنگ ایران و عراق، روحانی مسئولیت‌های متعددی، از جمله عضویت در شورای عالی دفاع (از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۷)، عضویت در شورای عالی پشتیبانی جنگ و رئیس کمیسیون اجرائی آن (از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۷)، معاونت فرماندهی جنگ (از سال ۱۳۶۲ تا ۱۳۶۴)، ریاست ستاد قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء (از سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۶) و فرماندهی پدافند هوایی کل کشور (از سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۷۰) را برعهده داشت. روحانی یکی از ۳ نفری بود که به نمایندگی از هاشمی رفسنجانی، در گفتگوهای پنهانی با مک فارلین شرکت داشت.[۵۲] روحانی بین سال‌های ۱۳۶۷ تا ۱۳۶۸ به معاونت جانشین فرماندهی کل قوا منصوب شد.[۱۲][۳۰] بعد از پایان جنگ، حسن روحانی به همراه تعدادی از فرماندهان سپاه و ارتش، نشان درجه دو فتح[۵۳] و در مراسم دیگری در سالروز آزادسازی خرمشهر، به همراه جمعی دیگر از فرماندهان و مسؤولان پشتیبانی جنگ، نشان درجه یک نصر را از آیت‌الله خامنه‌ای فرمانده کل قوا، دریافت کرد.[۵۴] عضویت و ریاست شورای سرپرستی سازمان صدا و سیما از سال ۱۳۵۹ تا سال ۱۳۶۲ نیز از دیگر مسئولیت‌های وی در دوران پس از انقلاب بوده است.[۱۲][۳۰]
مسئولیت‌ها پس از جنگ
روحانی پس از بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و تشکیل نهاد شورای عالی امنیت ملی، سمت نمایندگی آیت‌الله خامنه‌ای را در این شورا تاکنون در اختیار داشته[۱۱] و به مدت ۱۶ سال (از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۴) در دوره‌های ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی دبیر شورای عالی امنیت ملی بوده است.[۵۵][۵۶] وی همچنین به مدت ۱۳ سال (از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶ و از ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۴) مشاور امنیت ملی رئیس جمهور وقت بوده است.[۱۲][۳۰]
روحانی از سال ۱۳۷۰ به عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب[۹] و تاکنون در این سمت فعالیت دارد.[۵۷] وی ریاست کمیسیون سیاسی-امنیتی-دفاعی این مجمع را نیز برعهده دارد.[۱۲][۳۰]
روحانی در انتخابات میان‌دوره‌ای سومین دوره مجلس خبرگان رهبری در ۲۹ بهمن ۱۳۷۸، از حوزه انتخابیه استان سمنان به نمایندگی مجلس خبرگان رهبری انتخاب شد. در سال ۱۳۸۵ نیز به عنوان نماینده استان تهران به عضویت دورهٔ چهارم این مجلس برگزیده شد.[۸] سمت‌های وی در مجلس خبرگان، ریاست کمیسیون سیاسی-اجتماعی این مجلس (از ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۵ و از ۱۳۹۲ تاکنون)[۵۸] و عضویت هیأت رئیسه و ریاست دفتر دبیرخانه این مجلس در تهران (از ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۷) بوده است.[۱۲][۳۰]
دبیری شورای عالی امنیت ملی
حسن روحانی در ۲۲ آبان ۱۳۶۸ به عنوان نماینده رهبری در شورای عالی امنیت ملی منصوب شد.[۵۹] او از سال ۱۳۶۸ به مدت ۱۶ سال مسئولیت دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی را بر عهده داشت؛ سمتی که در دولت هاشمی به او رسید و در دولت خاتمی نیز ادامه یافت.[۵۵][۵۶] از جمله رخدادهای دوره تصدی وی، وقایع کوی دانشگاه تهران در سال ۱۳۷۸ بود، که او اعلام کرد تظاهرکنندگانی که به اموال عمومی خسارت زده‌اند باید به عنوان دشمنان حکومت محاکمه شوند -جرمی که می‌تواند مجازات مرگ در پی داشته باشد.[۶۰]
بازدید روحانی، دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی از بیمارستان صحرایی فما در جریان زمین‌لرزه بم
موضع‌گیری در برابر حوادث تیر ۷۸
Emblem-important.svg
در درستی مطالب این بخش از مقاله اختلاف‌نظر وجود دارد.
لطفاً به گفتگوهای صفحهٔ بحث مراجعه کنید.
متن مربوطه در ویکی‌نبشته: سخنرانی حسن روحانی در راهپیمایی مردم تهران در ۲۳ تیر ماه ۷۸
سخنرانی حسن روحانی در راهپیمایی ترتیب داده شده در ۲۳ تیر ۱۳۷۸ و پس از حمله به کوی دانشگاه تهران در ۱۸ تیر به دست شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی، یکی از مهمترین فرازهای حیات سیاسی اوست.[۶۱] روحانی در سخنان طولانی خود، حمله به کوی دانشگاه تهران را غیرقانونی و خلاف اصول اخلاقی و دینی دانست و با اشاره به مسئولیت شورای عالی امنیت ملی در ریشه‌یابی این حادثه، قول بررسی و شناسایی و سپردن عوامل آن به دست عدالت را داد. او در بخشی دیگر از سخنانش گفت: "من در همین جا لازم می‌دانم از دانشجویان عزیز بیدار، هوشیار و قهرمان تشکر و قدردانی کنم که با هوشیاری و با دید نافذشان تا متوجه شدند که این عناصر مفسد و معاند در کنار آنها قرار گرفته‌اند، بلافاصله اعلام بیزاری و برائت کردند و خودشان را کنار کشیدند. این نشان هوشیاری و بیداری دانشجویان انقلابی و مسلمان و قهرمان ما است. افرادی که اتوبوس و اموال عمومی را آتش می‌زنند، آنها که ماشین بیت‌المال را آتش می‌زنند و حتی اتومبیل شخصی افراد را از بین می‌برند… بی‌تردید این افراد دشمن مردم ایران و ارزش‌های این مرز و بوم هستند، این اوباش حتی به مساجد هم تعرض کردند. ادامه این وضع برای نظام ما کشور ما و ملت ما قابل تحمل نخواهد بود. دیروز نسبت به این عناصر دستور قاطع داده شد، دیروز غروب دستور قاطع صادر شد تا هر گونه حرکت این عناصر فرصت‌طلب، هر کجا که باشد با شدت و با قاطعیت برخورد شود و سرکوب شوند. مردم ما شاهد خواهند بود که از امروز نیروی انتظامی، نیروی قهرمان بسیج حاضر در صحنه، با این عناصر فرصت‌طلب و آشوبگر – اگر جرات ادامه حرکت مذبوحانه داشته باشند- چه خواهند کرد… آن عاملی که امروز ملت ما را متحد کرده است و پیوند ناگسستنی در ملت ما ایجاد کرده است، اسلام و [اسلامیت نظام] است و مظهر این اسلامیت، رهبری و مقام ولایت است… مسئله ولایت مظهر اقتدار ملی ما است…."[۶۲][۶۱]
سرلشکر رحیم‌صفوی بعدها در این باره گفت که در آن زمان پس از پیش‌آمدن یک درگیری لفظی، روحانی به نفع سپاه رأی داده است و گفته است: «سپاه باید بیاید؛ برای دفع فتنه تهران»[۶۳]
روحانی در سال ۱۳۹۲، در گفتگویی با روزنامهٔ شرق دربارهٔ وقایع ۱۸ تیر اعلام کرد که تلاش آنها این بوده که بین دانشجویان و انتقادات دانشجویی با آشوب‌گران و اقدامات تخریبی تفکیک قائل شوند و هدف جمع‌شدن سریع ناامنی در تهران بوده است. به گفته روحانی «آشوب خیابانی» به صورت امنیتی حل نشد و «کاری که ما در ۱۸تیر کردیم این بود که وقتی دیدیم مسأله به آشوب خیابانی تبدیل شد و دیگر بحث دانشجو و دانشگاه نیست، از خود مردم خواستیم بیایند و اعلام نظر کنند و ماجرا با حضور مردم در ۲۳ تیر تمام شد.» او اقدامات شورا در این وقایع را درست و خردورزانه دانست.[۶۴]
ریاست گروه مذاکره‌کننده در پرونده هسته‌ای
اولین مذاکره هسته‌ای با سه کشور اروپایی، تهران (سعدآباد)، ۲۹ مهر ۱۳۸۲
دوران تصدی روحانی در پرونده هسته‌ای از ۱۳۸۲/۷/۱۴ تا ۱۳۸۴/۵/۲۴ (۶۷۸ روز) بود. این دوران پس از طرح موضوع هسته‌ای ایران در سطح بین‌المللی و صدور قطعنامه شدیداللحن آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آغاز گردید. شورای حکام آژانس، نخست در خرداد ۱۳۸۲ طی یک بیانیه و سپس در شهریور همان سال طی قطعنامه‌ای به پرونده هسته‌ای ایران پرداخته و تلاش کرد تا تعهدات سختی را بر دوش ایران قرار دهد. در این هنگام که مقارن با پیروزی آمریکا در عراق و تشدید فضای جنگ در منطقه بود، جامعه جهانی دچار بحران و تنش بی‌سابقه‌ای بود و نسبت به روند پیشرفت‌های هسته‌ای ایران نیز حساسیت خاصی به وجود آمده بود.[۱۰]:۱۲۰-۱۲۶
با افزایش تنش‌ها و با توجه به ناسازگاری‌های موجود میان وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی، با پیشنهاد کمال خرازی وزیر امور خارجه و موافقت رئیس جمهور و همچنین سایر اعضای جلسه سران نظام، تصمیم گرفته می‌شود تا با تشکیل یک هسته قوی کارآمد سیاسی-فنی-حقوقی، مسئولیت مذاکرات برعهده حسن روحانی گذاشته شود تا با اختیارات ویژه، برنامه جامعی برای ادامه کار تهیه کند و هماهنگی لازم بین ارگان‌های ذی‌ربط را برقرار نماید. بدین ترتیب با حکم سید محمد خاتمی و تأیید سید علی خامنه‌ای، حسن روحانی در تاریخ ۱۳۸۲/۷/۱۴ مسئول پرونده هسته‌ای می‌شود[۱۰]:۱۳۸-۱۴۰ و از آن تاریخ، این پرونده بطور کامل به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی محول می‌گردد. متعاقباً مذاکرات ایران با سه کشور اروپایی از تهران (سعدآباد) شروع و در ماه‌های بعد در بروکسل، ژنو و پاریس ادامه می‌یابد.
روحانی و تیم او که متشکل از دیپلمات‌هایی بودند که ولایتی و خرازی آنان را به عنوان بهترین‌های وزارت امور خارجه معرفی کرده بودند،[۱۰]:۱۴۱،۱۰۹ به دلیل شرایط سیاسی-امنیتی و تبلیغاتی که علیه ایران بود، تاکتیک خود را بر گفتگو و اعتمادسازی استوار کردند. بدین صورت که در گام اول از گسترده‌شدن اتهامات و مجموعه مسائلی که علیه ایران مطرح می‌شد، ممانعت کردند تا از ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل جلوگیری شود. از این رو در مسیر اعتمادسازی، در چند مقطع، برخی فعالیت‌های هسته‌ای ایران بصورت داوطلبانه تعلیق شد.
اگرچه همزمان با اعتمادسازی، تثبیت حقوق ایران، کاستن فشارهای بین‌المللی، ایجاد شکاف در غربی‌ها و دور شدن از ارجاع پرونده به شورای امنیت،[۶۵][۶۶][۶۷] ایران توانست چرخه سوخت خود را تکمیل کرده و پیشرفت‌های قابل توجهی بکند[۱۰]:۶۶۰-۶۶۷ ولی بعداً به تصمیمات دوران مسئولیت روحانی انتقادات فراوانی مطرح شد.[۶۸][۶۹][۷۰]
بعد از روی کار آمدن دولت احمدی‌نژاد، حسن روحانی در تاریخ ۱۳۸۴/۵/۲۴ از سمت دبیری شورای عالی امنیت ملی، بعد از ۱۶ سال کناره‌گیری کرد[۷۱][۷۲][۱۰]:۶۰۱،۵۹۴ و علی لاریجانی به عنوان دبیر جدید منصوب شد[۷۳][۷۴] و مسئولیت پرونده هسته‌ای را برعهده گرفت. او نیز با سیاست‌های دولت جدید کنار نیامد و در تاریخ ۱۳۸۶/۷/۲۸ استعفا داد و سعید جلیلی جایگزین وی شد.[۷۵]
خاطرات هسته‌ای
نوشتار اصلی: امنیت ملی و دیپلماسی هسته‌ای
سال‌شمار حسن روحانی[نهفتن]
۱۳۲۷ • تولد در سرخه سمنان
۱۳۳۹ • شروع به تحصیل در حوزه علمیه صادقیه در سمنان
۱۳۴۰ • شروع به تحصیل در حوزه علمیه قم
۱۳۴۱ • بازداشت برای نخستین بار به دلیل پخش کردن اعلامیه‌های آیت‌الله خمینی در سمنان
۱۳۴۴ • سفرهای تبلیغی و سخنرانی علیه حکومت وقت
۱۳۴۷ • اخذ مدرک دیپلم متوسطه
۱۳۴۸ • شروع به تحصیل در دانشگاه تهران در رشته حقوق قضایی
۱۳۵۱ • دریافت مدرک کارشناسی در رشته حقوق قضایی
۱۳۵۶ • دادن لقب «امام» برای آیت‌الله خمینی در مراسم بزرگداشت مصطفی خمینی
خروج از کشور به خاطر تحت تعقیب قرار گرفتن توسط ساواک و نهایتا" پیوستن به آیت‌الله خمینی در پاریس
۱۳۵۷ • بازگشت به ایران در بهمن‌ماه
۱۳۵۸ • ساماندهی ارتش آشفته و پادگان‌های از هم پاشیده
• ورود به حزب جمهوری اسلامی تا سال ۱۳۶۶
۱۳۵۹ • انتخاب به نمایندگی مجلس شورای اسلامی تا سال ۱۳۷۹ به تعداد پنج دوره قانونگذاری
• ریاست شورای سرپرستی صدا و سیما تا سال ۱۳۶۲
۱۳۶۱ • عضویت در شورای عالی دفاع تا سال ۱۳۶۷
۱۳۶۲ • معاونت فرماندهی جنگ تا سال ۱۳۶۴
۱۳۶۴ • ریاست ستاد قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء تا سال ۱۳۶۶
• فرماندهی پدافند هوایی کل کشور تا ۱۳۷۰
۱۳۶۵ • عضویت در شورای عالی پشتیبانی جنگ و رئیس کمیسیون اجرائی آن تا ۱۳۶۷
۱۳۶۶ • ورود به جامعه روحانیت مبارز تاکنون
۱۳۶۷ • معاونت جانشین فرماندهی کل قوا تا سال ۱۳۶۸
۱۳۶۸ • دبیر شورای امنیت ملی تا سال ۱۳۸۴
• دریافت نشان درجه دو فتح و مشاور امنیت ملی رئیس جمهور تا سال ۱۳۷۶
• نماینده رهبر ایران در شورای عالی امنیت ملی تاکنون
• مشاور امنیت ملی رئیس جمهور تا سال ۱۳۷۶
۱۳۷۰ • عضو و رئیس کمیسیون سیاسی-امنیتی-دفاعی مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکنون
۱۳۷۱ • رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکنون
• انتخاب به عنوان نایب رئیس مجلس شورای اسلامی تا سال ۱۳۷۹
۱۳۷۳ • شروع به تحصیل در دانشگاه کلدونیان گلاسگو بریتانیا در رشته حقوق عمومی
۱۳۷۴ • اخذ مدرک کارشناسی ارشد در رشته حقوق عمومی
• عضو هیأت امنای دانشگاه‌های تهران و منطقه شمال تا سال ۱۳۷۸
۱۳۷۶ • شروع به تحصیل در دانشگاه کلدونیان گلاسگو بریتانیا در رشته حقوق اساسی
۱۳۷۷ • اخذ مدرک دکتری (Ph.D) در رشته حقوق اساسی
۱۳۷۸ • نماینده مجلس خبرگان رهبری تاکنون
• موفقیت در انتخابات میان‌دوره‌ای سومین دوره مجلس خبرگان رهبری از حوزه انتخابیه استان سمنان
۱۳۷۹ • دریافت نشان درجه یک نصر از آیت‌الله خامنه‌ای و مشاور امنیت ملی رئیس جمهور تا سال ۱۳۸۴
۱۳۸۰ • ریاست کمیسیون سیاسی-اجتماعی مجلس خبرگان تا سال ۱۳۸۵
۱۳۸۲ • رئیس تیم هسته‌ای و مذاکره‌کننده ارشد ایران با سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا از ۱۳۸۲/۷/۱۴ تا ۱۳۸۴/۵/۲۴
۱۳۸۵ • برگزیدگی به عنوان نماینده استان تهران در دورهٔ چهارم مجلس خبرگان رهبری، عضویت در هیأت رئیسه و ریاست دفتر دبیرخانه مجلس خبرگان تا سال ۱۳۸۷
۱۳۸۶ • کسب پروانه وکالت از کانون وکلای دادگستری مرکز به عنوان وکیل پایه یک دادگستری
۱۳۹۰ • نوشتن کتاب امنیت ملی و دیپلماسی هسته‌ای
۱۳۹۲ • ریاست کمیسیون سیاسی-اجتماعی مجلس خبرگان تاکنون
• انتخاب به عنوان هفتمین رئیس جمهور ایران
کتاب امنیت ملی و دیپلماسی هسته‌ای که شرح عملکرد و نیز خاطرات دوران تصدی حسن روحانی به عنوان مسئول پرونده هسته‌ای ایران و در مقام دبیری شورای عالی امنیت ملی است، چگونگی تصمیم‌گیری در ساختار سیاسی ایران، نقش نهادهای عالی‌رتبه در پرونده هسته‌ای و تمام مراحل مذاکرات با اروپایی‌ها را با ذکر مستندات روایت می‌کند. این خاطرات، جزئیات خواندنی و مهمی را شامل می‌شود که قضاوت درباره عملکرد این گروه و تصمیم‌هایی که مقامات و رهبران بلندپایه ایران طی آن گرفته‌اند را ممکن می‌سازد.[۷۶]
انتشار این کتاب در دورانی که روحانی و تیم وی به «وادادگی در برابر کشورهای غربی» متهم می‌شوند و درحالیکه شاهد تشدید دامنه تحریم‌ها و مشکلات سیاسی-اقتصادی ناشی از رویکرد اتمی و تصمیمات جانشینان او هستیم، نوعی پاسخ به تاریخ و حضور در برابر هیأت منصفه افکار عمومی است.[۷۶]
کتاب امنیت ملی و دیپلماسی هسته‌ای، در دوازده فصل و هفت پیوست در ۱۲۰۹ صفحه نگارش شده و نخستین کتاب فراگیر در موضوع انرژی هسته‌ای ایران است که تاکنون به چاپ رسیده و در دسته کتاب‌های تاریخ شفاهی ایران قرار می‌گیرد.
رویکرد مردمی به این کتاب انگیزه‌ای برای چاپ چندباره آن در هنگامه کوتاهی شده و در زمستان ۱۳۹۱ برای بار پنچم چاپ گردید.[۷۷][۷۸] گزیده‌ای از این کتاب نیز تحت عنوان «روایت تدبیر و امید» همراه با تصاویری از مذاکرات در ۵۵۲ صفحه، در اسفند ۱۳۹۱ منتشر شده است.
شیخ دیپلمات
گرچه حسن روحانی به عنوان رئیس شورای سرپرستی سازمان صدا و سیما، رئیس کمیسیون‌های دفاع و سیاست خارجی مجلس و پس از آن با مقام نایب رئیسی مجلس و دبیری شورای عالی امنیت ملی، در نقش یک دیپلمات، ظاهر شده و دیدارها و گفتگوهای پرشماری را با سران کشورهای بیگانه تجربه کرده بود ولی ریاست و حضور او در نشست‌های هسته‌ای بود که انگیزه‌ای گردید تا به وی عنوان «شیخ دیپلمات» را دادند.
« اینکه به من عنوان دیپلمات یا سیاستمدار یا عنوان مشابه دیگری لقب می‌دهند، شاید به این دلیل است که من هشت سال در مجلس رئیس کمیسیون سیاست خارجی و شانزده سال دبیر شورای عالی امنیت ملی بودم و در این مدت ملاقات‌های خارجی فراوان و گاهی سفرهای خارجی داشتم و به مدت ۲۲ ماه مسئول پرونده هسته‌ای بودم شاید همه این‌ها زمینه شد تا به من عنوان دیپلمات داده شود. »
حسن روحانی در گفتگو با خبرگزاری ایلنا[۷۹]
این عنوان برای نخستین بار در آبان ۱۳۸۲ در تیتر صفحه اول روزنامه نوپای شرق نقش بست[۸۰][۸۱] و بعد از آن بارها در رسانه‌های داخلی و خارجی فارسی‌زبان تکرار شد و به نظر برای همیشه برای او ماندگار شد. روحانی تنها شیخ عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران تا به امروز بوده است.
پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم
نوشتار اصلی: حسن روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۹۲)
نوشتار(های) وابسته: روزشمار حسن روحانی از برگزیدگی تا تحلیف ریاست‌جمهوری
حسن روحانی، در روز ۲۲ فروردین ۹۲، با شعار «دولت تدبیر و امید» در میان هوادارانش رسماً اعلام کاندیداتوری کرد.[۱۳][۱۴] در این همایش که با حضور جمعی از حامیان و مسؤولین بر‌گزار شد، یاسر و فاطمه، فرزندان هاشمی رفسنجانی نیز حضور داشتند.
روحانی که پیشتر اعلام کرده بود مستقل می‌آید،[۸۲] در همایش اعلام کاندیداتوری خود گفت: رئیس جمهوری باید مسئولیت را به عهده بگیرد که ملی باشد نه حزبی.[۱۳][۸۳] وی تدوین «منشور حقوق شهروندی» را از جمله اولویت‌های خود در صورت انتخاب برای ریاست جمهوری عنوان کرد و گفت: دولت من، دولت تدبیر و امید است و گفتمان آن، "نجات اقتصاد، احیای اخلاق و تعامل با جهان" است.[۸۴][۸۳] در ۳۱ اردیبهشت ۹۲، حسن روحانی به همراه ۷ نامزد دیگر برای انتخابات ریاست جمهوری تأیید صلاحیت شدند.[۸۵]
در ۷ خرداد ۹۲، پس از آنکه حسن روحانی در برنامه زنده تلویزیونی، کلیدی را به عنوان «کلید تدبیر» به مردم نشان داد، ستاد انتخاباتی وی اعلام کرد که «کلید» نماد ستاد انتخاباتی اوست.[۸۶]
« بعد از پایان انتخابات ریاست جمهوری که الحق مردم در این راه سنگ تمام گذاشتند و شکوهی آفریدند و صحنه‌ای را خلق کردند که حتی دشمنان را به حیرت وادار کرد، هیچ‌کس نتوانست در این انتخابات زیبا و با شکوه در داخل و خارج تردید کند. »
حسن روحانی، سخنرانی در مجلس تیر ۱۳۹۲[۸۷]
حسن روحانی در عصر یازدهم خرداد ۱۳۹۲ در حسینیه جماران، در میان خیل هوادارانش که شعار "درود بر خاتمی، سلام بر روحانی"، "درود بر هاشمی، سلام بر روحانی"، "صلی علی محمد بوی بهشتی آمد"، "سران در حصر ما آزاد باید گردند"، "موسوی و کروبی آزاد باید گردند"، "درود بر موسوی، سلام بر روحانی" و "درود بر موسوی، سلام بر کروبی" سر می‌دادند و پلاکاردهایی با تصویر سید محمد خاتمی، هاشمی رفسنجانی، حسن روحانی، میرحسین موسوی و مهدی کروبی در دست داشتند، حضور یافت. در جریان سخنرانی، روحانی ضمن اشاره به غنی سازی اورانیوم و بهره‌برداری اولین سانتریفیوژ در دوران اصلاحات و بازدید وی و میرحسین موسوی از فعالیت‌های هسته‌ای انجام شده، در سخنانی اظهار داشت که افتخار مربوط به فناوری هسته‌ای از آن دولت اصلاحات و دولت سازندگی است و عده‌ای تازه به دوران رسیده بر سفره آماده نشسته‌اند. روحانی در پایان اعلام کرد که "یک کلمه به صورت مبهم بگویم: امسال یعنی سال ۹۲، سال ۸۸ نخواهد شد، شما را از صندوق رأی دور نکنند.»[۸۸] پس از سخنرانی و به دنبال برخی شعارها در حمایت از سید محمد خاتمی و علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی، سه تن از اعضای ستاد روحانی از جمله سعید الله بداشتی، رئیس ستاد جوانان و دانشجویان حامی حسن روحانی دستگیر شدند. کمی بعد ستاد حسن روحانی و محمدرضا عارف در بیانیه‌هایی جداگانه این عمل نیروی انتظامی را محکوم کرده و خواهان آزادی جوانان دستگیر شده، گشتند.[۸۹] در اولین مستند تبلیغاتی حسن روحانی، سید محمد خاتمی پس از چهار سال در رسانه ملی دیده شد.[نیازمند منبع] در این مستند که بخش‌هایی از آن به حضور هاشمی رفسنجانی، سید محمد خاتمی و حجت‌الاسلام محمدی گلپایگانی در میتینگ تبلیغاتی حسن روحانی اختصاص داشت، خاتمی و هاشمی رفسنجانی به حمایت از عملکرد وی در شورای عالی امنیت ملی و در رابطه با مذاکرات هسته‌ای پرداختند.[۹۰]
سفر انتخاباتی به مشهد در تاریخ ۲۲ خرداد ۱۳۹۲
در سومین مناظره انتخاباتی ۱۳۹۲، محمدباقر قالیباف، اظهار داشت که روحانی زمانی که شورای عالی امنیت ملی بوده است، به دانشجویان برای برگزاری یادبود کوی دانشگاه مجوز نداده است. اما روحانی در جواب گفت:«شما می‌گفتید اجازه دهید دانشجویان بیایند، به شکل گازانبری برای آنها برنامه دارید و کار را تمام می‌کنید، اما من گفتم راه این نیست، اگر می‌خواهید این‌ها را به خیابان بیاورید و بعد گازانبری این‌ها را محاصره کنید و برایشان پرونده درست کنید این کار را نکنید. اگر می‌خواهید مجوز بدهید باید آزاد بگذارید، نقطه آغاز و مقصد مشخص باشد و تظاهرات بکنند.»، قالیباف نیز در پاسخ او گفت که این حرف گازانبری که روحانی می‌گوید درست نیست و ادامه داد «من در مقابل لباس‌شخصی‌ها ایستادم و گفتم کسی خلاف قانون نکند و هزینه‌اش را دادم. حرفم این بود که آن زمان می‌گفتم به دفتر تحکیم اجازه بدهیم طبق قانون احزاب تجمع کنند»[۹۱] مهدی امینی زاده، عضو سابق شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت، همان شب طی مصاحبه‌ای، اظهارات محمدباقر قالیباف درباره حوادث کوی دانشگاه را تکذیب کرد.[۹۲][۹۳]
حامیان حسن روحانی در میتیگ انتخاباتی وی در نیشابور
جمهوری اسلامی ایران
Emblem of Iran.svg
سیاست و حکومت ایران
ارکان نظام جمهوری اسلامی ایران[نمایش]
رئیس جمهور[نمایش]
رهبران[نمایش]
رؤسای جمهور[نمایش]
نخست وزیران[نمایش]
معاونان اول[نمایش]
رؤسای مجلس خبرگان[نمایش]
رؤسای مجلس شورا[نمایش]
رؤسای قوه قضائیه[نمایش]
رؤسای سازمان صدا و سیما[نمایش]
انتخابات‌ها
[نمایش]
نمایش
بحث
ویرایش
در روز ۱۸ خرداد ۱۳۹۲ میتینگ انتخاباتی حسن روحانی با حضور هزاران نفر در داخل و اطراف ورزشگاه شهید شیرودی با مجری‌گری رضا رشیدپور بر‌گزار شد. ستاد وی به پوشش ناکافی این رخداد در صدا و سیما اعتراض کرد.[۹۴]
در روز ۱۹ خرداد ۱۳۹۲ یک خبرگزاری و یک وب‌گاه اصولگرا، خبری مبنی بر احتمال بررسی مجدد صلاحیت روحانی و احتمال رد صلاحیت وی در جلسهٔ بیستم خرداد شورای نگهبان منتشر کردند که روز بعد عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان این خبر را تکذیب کرد. حسن روحانی در پاسخ به سوال خبرنگاری که پرسیده بود آیا احتمال رد صلاحیت وی توسط شورای نگهبان وجود دارد، پاسخی نداد و فقط لبخند زد.[۹۵][۹۶][۹۷][۹۸]چند روز بعد سحام نیوز (وبسایت حزب اعتماد ملی) وابسته به مهدی کروبی، به نقل از یکی از بزرگان نظام چنین نوشت که ماجرای مربوط به بررسی مجدد صلاحیت روحانی صحت داشته و روز بیستم خرداد در جلسه شورای نگهبان با محوریت تصویب بودجه، احمد جنتی در رابطه با بررسی مجدد صلاحیت وی سخن گفته است و با واکنش تعدادی از اعضای شورای نگهبان و تهدید آنها به ترک جلسه مواجه گردیده و به همین دلیل از ادامه آن منصرف شده و به دستور وی اخبار مربوط به آن نیز به کلی تکذیب شده است.[۹۹]
در نیمه شب ۲۰ خرداد ۱۳۹۲، محمدرضا عارف، دیگر کاندیدای اصلاح طلبان از ادامه رقابت‌ها انصراف داد و هاشمی رفسنجانی، سید محمد خاتمی، سید حسن خمینی، و علی‌اکبر ناطق نوری طی صدور اطلاعیه تحت عنوان جبهه اعتدال‌گرایان، از کاندیداتوری حسن روحانی رسماً حمایت کردند.[۱۰۰] ساعتی بعد دختر آیت‌الله خمینی، زهرا مصطفوی، نیز که پیش از این در نامه‌ای به سید علی خامنه‌ای تجدید نظر در رد صلاحیت هاشمی رفسنجانی را درخواست کرده بود، طی بیانیه‌ای از سوی جمعیت زنان جمهوری اسلامی ایران، رسماً از کاندیداتوری حسن روحانی حمایت کرد.[۱۰۱] به دنبال انصراف عارف از ادامهٔ کاندیداتوری، روحانی ضمن صدور بیانیه‌ای از وی تشکر کرد. چند ساعت بعد هاشمی رفسنجانی نیز در جمع جوانان فعال سیاسی اصلاح‌طلب و اصولگرا رسماً اظهار داشت که با احترام نسبت به همهٔ نامزدها به حسن روحانی رأی خواهد داد.[۱۰۲] پس از هاشمی، محمد شریعتمداری نیز رسماً از کاندیداتوری حسن روحانی حمایت کرده و از محمدرضا عارف تشکر کرد.[۱۰۳] در شبانگاه سه‌شنبه، بیست و یکم خرداد ۱۳۹۲، مجمع روحانیون مبارز طی صدور بیانیه‌ای ضمن تشکر از انصراف محمدرضا عارف رسماً از کاندیداتوری حسن روحانی حمایت کرد.[۱۰۴] جمع کثیری از هنرمندان و فرهنگیان و ۲۵۵ تن از اساتید دانشگاه‌های کشور نیز طی صدور بیانیه‌هایی جداگانه حمایت خود را از وی اعلام کردند. آیت‌الله یوسف صانعی، سید هادی خامنه‌ای و مصطفی معین از حامیان بعدی روحانی بوند. در روز رأی گیری پس از آن که محمدرضا عارف رأی خود را در صندوق انداخت، اعلام کرد که به نفع حسن روحانی از رقابت‌ها کنار کشیده است.[۱۰۵] روحانی روز ۲۴ خرداد ۱۳۹۲ با حضور در مسجد امام رضا در شهر ری رأی خود را به صندوق انداخت.[۱۰۶]
حسن روحانی بنا بر اطلاعیه وزارت کشور که در ۲۵ خرداد ۱۳۹۲ منتشر شد با کسب ۱۸٬۶۱۳٬۳۲۹ رای در یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری در ایران (۵۰٫۷۱٪ کل آرا) رسماً" به عنوان هفتمین رییس جمهور ایران برگزیده شد.[۱۰۷]
حسن روحانی پس از اعلام پیروزی وی در انتخابات، در پیام پیروزی و در اولین اظهارات رسمی خود ضمن تشکر از مردم و رهبر انقلاب، صراحتاً از حمایت‌های علی اکبر هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی تشکر کرد و گفت:«بی‌شک نقش امیدآفرین آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمد خاتمی که از چهره‌های درخشان نظام در این خیزش خروش بودند شایسته قدرشناسی است.»[۱۰۸]
مواضع و دیدگاه‌های سیاسی
موضع‌گیری و سیاست داخلی
نوشتار اصلی: دیدگاه‌های حسن روحانی در سیاست داخلی
دیدگاه‌های حسن روحانی در خصوص سیاست داخلی؛ تاکید بر فراجناحی بودن و شایسته‌سالار محوری کابینه، عدم تعهد دولت به احزاب و جناح‌های مختلف و وامدار نبودن به آنها، تثبیت جامعه به سمت رسانه‌های داخلی و خوش‌آمدگویی به تکثر و تنوع دیدگاه‌ها و دوری گزیدن از هر گونه خودسری؛ افراط و تفریط می‌باشد.[۱۰۹]وی همچنین وعده داده است تا انجمن صنفی روزنامه‌نگاران را فعال نماید.[۱۱۰]
تحصن مجلس ششم
روحانی تحصن نمایندگان مجلس ششم را «نشانگر نهاد جدید دمکراتیک ایران و اعتراض یک نهاد به عملکرد یک نهاد دیگر» دانست و گفت این بحثها ثابت می‌کند ایران کشور آزادیست.[۱۱۱]
انتخابات سال ۸۸
او در مصاحبه با روزنامه شرق، حوادث پس از انتخابات ۸۸، را تا روز جمعه ۲۹ خرداد ۸۸ و بعد از آن متفاوت دانست و گفت اعتراضات پس از آن روز می‌بایست به شیوه دیگری طرح می‌شد و همه مسائل به قانون سپرده می‌شد. اصولگرایان با اشاره به سخنرانی او در ۲۳ تیر ۷۸ او را به سکوت متهم می‌کردند.[۱۱۲] حسن روحانی در طی مصاحبه‌ای با یک خبرگزاری دربارهٔ راهپیمایی ۹ دی سال ۸۸ گفت: "در ۹ دی مردم می‌خواستند به دشمنان انقلاب بگویند که برای همیشه پایبند به آرمان هستیم و همواره با انقلاب خواهیم ماند. اقدام فتنه گران در روز ۲۵ بهمن به بهانه حمایت از مردم تونس و مصر اقدامی خطرناک و حساب شده برای سوء استفاده دشمنان بود که توسط رهبری معظم و با حضور حماسی مردم خنثی شد".[۱۱۳][۱۱۴] با این حال روحانی تا کنون هیچ گونه موضع رسمی در قبال اعتراضات به نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال ۸۸ وقوع تقلب در انتخابات و اقدام میرحسین موسوی و مهدی کروبی در حمایت از معترضان اتخاذ نکرده است و از همین روی از سوی اصولگرایان افراطی "ساکت فتنه" لقب گرفته است.[۱۱۵][۱۱۶] روحانی پیش از انتخابات ریاست جمهوری در سخنرانی خود در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران گفت: "ما باید در این انتخابات کاری کنیم که مردم به صندوق رای اطمینان پیدا کنند. هیچ خیانتی در کشور بالاتر از خیانت به صندوق ملی نیست باید تردیدها را برطرف کنیم... چرا لیست کنار صندوق‌ها محرمانه تلقی می‌شود؟ مردم باید از آرای خود آگاه شوند و بعد باید بلافاصله در سایت وزارت کشور منعکس شود. همزمان با وزارت کشور افکار عمومی هم باید بتوانند آرا را جمع بزنند... باید کاری کنیم که انتصابات به انتخابات تبدیل شوند... حضور مردم یک اعتراض طبیعی بود، اما ادامه آن را نمی‌پسندیدم چرا که ادامه آن نمی‌توانست مسئله را حل کند، پیشنهاد من این بود که ۲۰ درصد صندوق‌ها را به صورت تصادفی بشماریم و اگر اختلافات بسیار بود همه صندوق‌ها بازشماری شود. اما این پیشنهاد عملی نشد، بنابراین به نظر من ادامه تظاهرات خیابانی نیز ثمری نداشت." وی در ادامه گفت: "فتنه از سال قبل از سال ۸۸ بود ای کاش وقتی حرکت خلاق قانون در صدا و سیما انجام گرفت، مسئولین اقدام می‌کردند." او همچنین ضمن اشاره به تلاش خود در شورای عالی امنیت ملی برای رفع حصر آیت‌الله حسینعلی منتظری به دانشجویان وعده داد که تمام تلاش خود را برای آزادی زندانیان سیاسی و کسانی که بدون محاکمه در حبس و حصر قرار گرفته‌اند، انجام دهد.[۱۱۷]
دانشگاه و احزاب
حسن روحانی معتقد است دانشجویان باید بار فقدان احزاب فعال را بکشند و همچنین دانشگاه‌ها بهتر است به شکلی فعال عمل کنند. وی در اواخر سال ۱۳۹۱ از شکسته شدن فضای کنونی دانشگاه‌ها و فعال‌تر شدن در حوزه سیاسی و همچنین افراطی‌گرایی برخی جریانات دانشجویی انتقاد کرده بود. وی معتقد است که همواره جریان‌های افراطی در دانشگاه‌ها وجود داشته است و گاهی احساسات بر عقل و تدبیر پیروز می‌شده است و مشکلات را عملاً دو چندان می‌کرده است. وی می‌گوید بایستی شرایطی را فراهم کنیم تا قانون‌گرایی در جامعه حکمفرما شود. این کار نیز با تدبیر و مدیریت میسر است. حالا شرایط ایران عادی نیست، بلکه شرایط فوق‌العاده است؛ و لذا بهتر است، جدا از اندیشه‌های صرف اصلاح‌طلبانه و یا اصولگرایانه، بیشتر به فکر زدودن مشکلات ملت باشیم.[۱۱۸]
رابطه با دیگر قوا
حسن روحانی درباره تعامل قوه مجریه با دو قوه دیگر می‌گوید «تعامل و رابطه رئیس مجریه با دو قوه قضاییه و مقننه چارچوبش همانی می‌باشد که قانون اساسی ما وضع کرده است و همان است که مطلوب مردم است. این تعامل رابطه‌ای است که منافع مردم را تامین می‌کند هنگامی که تعامل بین قوا به گونه‌ای باشد که مردم احساس بکنند منافع آنها کمتر مد نظر است خدایی نکرده با یک مسایلی شخصی یا بخشی مطرح می‌شود این همانجایی است که مردم را نگران می‌کند.»[۱۱۹]
رسانه و مطبوعات
« منبع جوشان امید، تدبیر و اعتدال، حسن روحانی نیست، بلکه منبع جوشان آن، ملت است. حسن روحانی مثل همه آدم‌هاست و فرقی با دیگران ندارد، معجزه‌گر یا معجزه قرن و دهه نیست و معجزه‌ای ندارد و اتصال ویژه‌ای به آسمان و پشت پرده هم ندارد. معجزه را حُسن تدبیر، وحدت ملی، ایثار کارکنان نظام، هماهنگی و انسجام و وحدت ایجاد می‌کند. »
سخنرانی حسن روحانی در مراسم تودیع و معارفه وزرای کشور دولت دهم و دولت یازدهم[۱۲۰]
حسن روحانی می‌گوید خواسته دولت این است که رسانه‌ها یک طرفه عمل نکنند و از آنجا که احزاب ما به آن صورت فعایت ندارند، قسمتی از فعالیت احزاب بر عهده رسانه‌ها می‌باشد. در این میان این رسانه‌ها هستند که با کار خود ناظر پی در پی بر حکومت و به خصوص دولت هستند. وی بر این باور است نقد دلسوزانه رسانه‌ها می‌تواند به نظام و دولت یاری برساند. وی وعده داده است که ارتباط خوبی مابین رسانه‌ها و دولت در دولت تدبیر و امید برقرار خواهد شد و ارتباط دولت با رسانه‌ها دو طرفه خواهد بود.[۱۲۱]
موضع‌گیری و سیاست خارجی
نوشتار اصلی: دیدگاه‌های حسن روحانی در سیاست خارجی
دیدار حسن روحانی با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در حاشیه اجلاس شانگهای (۲۰۱۴)
خلاصه گفتمان سیاست خارجی حسن روحانی؛ آرمان‌خواهی واقع‌گرایانه، قدرت‌جویی بین‌المللی محاسبه‌گرانه، تعامل با نظم بین‌المللی، موازنه قدرت بر اساس مفهوم اعتدال، تنش‌زدایی به ویژه با همسایگان و رویکرد هزینه-فایده می‌باشد.[۱۲۲] حسن روحانی درباره هدف ورودش به انتخابات ریاست جمهوری گفته بود «ما برای اینکه به اهداف ملی دست پیدا کنیم و برای اینکه کشور را از تحریم ظالمانه نجات دهیم و برای اینکه روابطمان را با دنیا براساس تعامل سازنده بنیانگذاری کنیم در این عرصه ورود کرده‌ایم.»[۱۲۳]
رابطه با آمریکا
وی درباره رابطه با آمریکا می‌گوید رابطه ایران با آمریکا مسئله پیچیده و دشواری است؛ ساده نیست. زخم کهنه‌ای وجود دارد که باید درمان شود. دنبال افزایش تنش نخواهیم بود. عقل سلیم هم حکم می‌کند دولت و کشور به فکر آینده باشند و ترمیم گذشته. هرگونه سخن گفتن با آمریکاباید بر مبنای منافع و احترام متقابل و از موضع برابر باشد.[۱۲۴]روابط امروز ایران با آمریکا در حد دشمنی و تخاصم است، باید سعی کنیم این حد را با برنامه‌ریزی و تدبیر پایین آوریم و حداقل روابط را از دشمنی به تنش برسانیم. در وضعیت کنونی قادر نیستیم بگوییم با آمریکا می‌خواهیم تنش‌زدایی کنیم زیرا امروز بحث تهدید و تخاصم است. در ۸ یا ۱۰ سال پیش می‌شد اما امروز در مرحله دیگری قرار گرفته‌ایم.[۱۲۵]
پس از پیروزی روحانی در انتخابات ریاست جمهوری، باراک اوباما، رئیس جمهور ایالات متحده امریکا با ارسال نامه‌ای پیروزی وی را تبریک گفت و روحانی نیز به نامه اوباما پاسخ داد. خبر ارسال این نامه و محتوای آن یک ماه پس از آغاز کار دولت یازدهم در ۲۶ شهریور ۱۳۹۲ به وسیله مرضیه افخم، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران منتشر گردید.[۱۲۶]
روحانی در سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل(۲۰۱۳)، درباره رابطه با آمریکا خاطر نشان کرد:
«ایران به دنبال تعامل سازنده بر اساس احترام متقابل و منافع مشترک با دیگر کشورهاست و در این چارچوب در پی افزایش تنش با ایالات متحده آمریکا نیز نیست. من سخنان امروز پرزیدنت اوباما را با دقت دنبال کردم؛ در صورت عزم سیاسی رهبران آمریکا و خودداری از دنبال کردن منافع گروههای فشار جنگ طلب، می‌توان به چارچوبی برای مدیریت اختلافات رسید. در این چارچوب موضع برابر، احترام متقابل و اصول مسلم شناخته شده بین‌المللی باید مبنا باشد؛ البته در این زمینه انتظار ما از واشنگتن شنیدن صدای واحد است.»[۱۲۷]
روحانی در ۵ مهر ۱۳۹۲، هنگام بازگشت به ایران در فرودگاه جان اف کندی با رئیس جمهور ایالات متحده امریکا، پرزیدنت باراک اوباما مکالمه تلفنی کرد. [۱۲۸] این اولین ارتباط مستقیم سران دو کشور در سطح رئیس جمهور بود.
رابطه با انگستان
در ۲ مهر ۱۳۹۳، حسن روحانی با نخست وزیر انگلیس، دیوید کامرون، به عنوان عالی ترین مقام اجرایی انگلستان دیدار کرد. [۱۲۹] این اولین دیدار سران دو کشور در سطح عالی ترین مقام اجرایی بود.
پرونده هسته‌ای
نوشتار اصلی: دیدگاه‌ها و سیاست حسن روحانی در پرونده هسته‌ای و تحریم‌ها
سیاست حسن روحانی در مساله هسته‌ای ایران، تلاش برای خروج پرونده ایران از شورای امنیت در کنار تکمیل فناوری هسته‌ای در کشور است.[۱۳۰] حسن روحانی می‌گوید هم برای ایران و هم برای دشمنان و کشورهای غربی تنها روش، گفتگو و مذاکره است. مقصود دولت بایستی در نهایت این باشد که تحریم‌ها زدوده شود؛ چرا که به سود ملت ما نمی‌باشد. اینکه در کدام نشست و به چه شکل موضوع لغو تحریم‌ها را مطرح کنیم، یک تاکتیک مذاکراتی است. باید مقداری راهکارها و لحن و ادبیات‌مان تغییر کند. ضمن اینکه به نظم جهانی انتقاداتی دارم اما به معنی تقابل با دنیا هم نیست. باید به نوعی با دنیا در تعامل باشیم که هزینه‌هایمان را کاهش دهیم و خود را به مقاصدی که در سند چشم‌انداز است نزدیک کنیم. اگر غرب حقیقتاً" به دنبال اعتماد نسبت به فعالیت‌های هسته‌ای ایران است روشی جز مذاکره ندارد و ما هم برای نیل به حقوق‌مان و شکستن تحریم‌ها و گذر از مسیری که اکنون دشمن برای ما به وجود آورده است مذاکره بهترین روش است. در جهان سیاست خارجی نیاز است به دنبال یارگیری باشیم. در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ۳۵ کشور وجود دارد که باید از میان آنها یارگیری کنیم تا به مقصودمان برسیم. حسن روحانی گفته است بایستی اسلوبی را برگزینیم که ایران را به هدفش برساند نه راهی که تکبیرآفرین باشد. یکی از مجال‌هایی که برای آمریکایی‌ها موجود است در صحنه ۱+۵ است. اگر آنها قصد دارند در خصوص پرونده هسته‌ای سخن بگویند مذاکرات فرصت مناسبی است، اما اینکه آمریکا به جلسات می‌آید و سختگیری و مقاومت نابجا می‌کند فرصتی است که از دست می‌رود.[۱۳۱] او معتقد است دوره تعلیق غنی سازی گذشته است ولی باید اعتماد بین‌المللی برای غنی سازی ایران را جلب کرد.[۱۱۱]
بحران سوریه
حسن روحانی در مورد جنگ داخلی سوریه گفته است: حل معضلات سوریه بر عهده مردم سوریه است. تصمیم‌گیر نهایی نسبت به عاقبت سوریه؛ ملت سوریه است. البته ما با تروریسم، جنگ داخلی و دخالت‌های کشورهای دیگر موافق نیستیم. دولت کنونی سوریه باید به عنوان دولت در نظر همه کشورهای جهان باشد. در انتخاباب ۲۰۱۴ نظر ملت سوریه هر چه بود، حاکم خواهد شد. وی بر لزوم حضور دولت کنونی (بشار اسد) تا انتخابات ۲۰۱۴ تاکید کرد.[۱۳۲][۱۳۳]
روز قدس و تحریف سخنان روحانی
حسن روحانی در گفتگو با خبرنگاران در حاشیه راهپیمایی روز قدس، گفت: «در منطقه ما در سایه اشغال سرزمین فلسطین و قدس عزیز، زخمی بر بدن دنیای اسلام نشسته و این یادآور آن است که مردم مسلمان این حق تاریخی خود را فراموش نخواهند کرد و در برابر ظلم و تجاوز ایستادگی خواهند کرد.» اما دو خبرگزاری ایسنا و تسنیم، به نقل از حسن روحانی نوشته بودند: «رژیم صهیونیستی زخمی است که سال‌ها بر بدن دنیای اسلام نشسته است و این زخم باید از بین برود.»[۱۳۴] این خبر، بازخورد فراوانی در بسیاری از خبرگزاری‌های خارجی داشت، به طوری که بنیامین نتانیاهو پس از انتشار این خبر گفت: «روحانی زودتر از آنکه ما انتظار داشتیم چهره واقعی خود را نمایان ساخت.» اما بعد از مشخص شدن تحریف سخنان روحانی توسط خبرگزاری‌ها و اینکه وی جمله‌ای مبنی بر «از بین بردن اسرائیل» به کار نبرده است، نخست‌وزیر اسرائیل آنچه را که نقل قول اشتباه برخی خبرگزاری‌های داخلی ایران از سخنان حسن روحانی رئیس جمهوری منتخب خواند، محکوم کرد.[۱۳۵][۱۳۶] روز بعد، روزنامه کیهان نیز سخنان تحریف شده حسن روحانی را بار دیگر در صفحه اول خود منتشر ساخت.[۱۳۷]
تبریک عید سال نوی عبری به همه یهودیان در توییتر منسوب به روحانی
هنگام غروب روز ۱۳ شهریور ۱۳۹۲ (۴ سپتامبر ۲۰۱۳)(۵۷۷۴ یهودی)، در صفحه توییتر منسوب به حسن روحانی، فرارسیدن سال نوی عبری، روش هشنه به همه یهودیان به خصوص یهودیان ایران تبریک گفته شد. در این پیام تبریک آمده بود: "در حالی که خورشید در تهران غروب می‌کند، برای همه یهودیان به ویژه یهودیان ایرانی، روش هشنه مبارکی را آرزومندم." روز پنجشنبه، ۱۴ شهریور (۵ سپتامبر) خبرگزاری فارس به نقل از محمدرضا صادق، به عنوان مشاور رئیس جمهوری، نوشت که "حسن روحانی حساب توئیتر ندارد." با این حال دفتر حسن روحانی از تکذیب انتساب این حساب توئیتری به رئیس جمهوری و این پیام تبریک به یهودیان خودداری کرد. این پیام تبریک واکنش بسیاری از رسانه‌های اسرائیلی و امریکایی را برانگیخت.[۱۳۸] در روز پنجشنبه (۵ سپتامبر) محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه دولت حسن روحانی نیز در پیامی در صفحه توییتر خود، روش هشنه را به یهودیان تبریک گفته و ضمن رد نفی هولوکاست از سوی ایران، نوشت: "ایران هرگز هولوکاست را نفی نکرده است."[۱۳۹][۱۴۰] این در حالی است که روابط ایران و اسرائیل در طول تاریخ جمهوری اسلامی در پایین ترین سطح ممکن قرار داشته است. کمی بعد، روحانی در مصاحبه با آسوشیتدپرس اعلام کرد که اکانت شخصی در توئیتر ندارد و اکانت‌های موجود از سوی دوستانش اداره می‌شوند.[۱۴۱]
محکومیت کشتار یهودیان و غیریهودیان توسط نازی‌ها
حسن روحانی در ۳ مهر ۱۳۹۲ در مصاحبه با کریستین امانپور، خبرنگار شبکه سی ان ان، ضمن محکوم کردن کشتار یهودیان و غیریهودیان توسط نازی‌ها گفت:
«من قبلاً گفتم که من یک مورخ نیستم و زمانیکه بحث درباره ابعاد حوادث تاریخی به وجود می‌آید، مورخان هستند که باید بازتاب از خود نشان دهند اما در کل من می‌توانم بگویم که هرگونه جرمی که در تاریخ علیه بشریت به وجود آمده است، از جمله جرمی که نازی‌ها علیه یهودیان و غیریهودیان انجام دادند، تا جایی که به ما مربوط می‌شود، سزاوار سرزنش و محکومیت است.»[۱۴۲]
گفتگوی توییتری با رئیس توییتر[۱۴۳][۱۴۴][۱۴۵]
جک دورسی رئیس و یکی از بنیانگذاران شبکه اجتماعی توییتر در یکی از توییت‌های خود در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۹۲، حسن روحانی را خطاب قرار داده و نوشت: "عصر به خیر رئیس جمهور، آیا شهروندان ایران می‌توانند توییت‌های شما را بخوانند؟"
توییتر منسوب به روحانی در پاسخ به آقای دورسی نوشت: "عصر به خیر جک، همان طور که به کریستین امانپور هم گفتم تلاش می‌کنم تا مردم کشورم بتوانند به راحتی به تمام اطلاعات جهانی دسترسی داشته باشند، چون این حق آنهاست."
دورسی هم از پاسخ روحانی سپاسگذاری کرده و نوشت: "اگر کمکی برای محقق کردن این موضوع از دست ما برمی‌آید، لطفاً اطلاع دهید."
رییس توییتر پیش از این هم ورود رئیس جمهوری ایران را به این شبکه اجتماعی خوش‌آمد گفته و آن را الهام‌بخش خوانده بود.
اقتصاد
« در برنامه مدون من علاوه بر راه حلهای برای رفع این مشکلات، راه حلهای کوتاه مدتی یک ماه و ۱۰۰ روزه برای حل مشکلات ومعضلات اقتصادی، اجتماعی و سیاست داخلی و خارجی پیش بینی شده است که ما می‌توانیم در یک فرصت کوتاه شاهد تحول اقتصادی باشیم »
برنامه با دوربین سیما[۱۴۶]
نوشتارهای اصلی: دیدگاه‌های اقتصادی حسن روحانی، دیدگاه‌های حسن روحانی درباره اشتغال و بیکاری، و دیدگاه‌های حسن روحانی درباره یارانه
دیدگاه‌های اقتصادی حسن روحانی رئیس جمهور ایران در بلند مدت توسعه اقتصادی و در کوتاه مدت افزایش قدرت خرید خانوارها، رشد تولید ملی، افزایش کافی سرمایه‌گذاری، اجرایی شدن سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و بهتر شدن فضای کسب‌وکار می‌باشد.[۱۴۷] حسن روحانی معتقد است در کوتاه مدت، بهتر شدن وضع اقتصادی مردم باید با افزایش قدرت خرید خانوارها و کم شدن فاصله درآمدی دهک‌های بالا و پایین محقق شود. وی کسب این اهداف را در گرو تولید ثروت ملی و توزیع عادلانه ثروت ملی می‌داند. حسن روحانی بر این باور است که اگر ثروت ملی تولید نشود، باید فقر توزیع شود. وی می‌گوید تولید ثروت ملی باعث افزایش درآمد واقعی سرانه می‌گردد و توزیع عادلانه ثروت ملی با هدف افزایش کمک‌های مستقیم و غیرمستقیم به اقشار کم‌درآمد می‌باشد. روحانی مقصود اقتصادی دولت تدبیر و امید را در دوره ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶، افزایش درآمد واقعی خانوارهای ایرانی و افزایش کمک‌های مستقیم و غیرمستقیم به اقشار کم‌درآمد برشمرده است.[۱۴۸] او گام اول دولت خود را احیای سازمان مدیریت و برنامه خوانده است. حسن روحانی به توزیع بهینه یارانه‌ها، کنترل نقدینگی و تورم، افزایش رشد اقتصادی، کاهش واردات اعتقاد دارد.[۱۴۹]
حسن روحانی گفته است با توجه به آثار مخرب تورم در اقتصاد خانوار و در سطح ملی، مهار تورم با جدیت و با چهار روش در «دولت تدبیر و امید» دنبال خواهد شد.[۱۵۰]
وی اعتقاد دارد که در کنار یارانه نقدی باید یارانه کالایی نیز به دهک‌های پایین جامعه داده شود، چراکه در دولت تدبیر و امید، هدف این است که در بخش اقتصادی، آرامش به مردم داده شود و مردم برای کالاهای اساسی خود نگران نباشند. وی با تاکید بر اینکه صدقه گرفتن افتخار نیست، بلکه صدقه دادن افتخار است، گفت: ما باید به نحوی حرکت کنیم که وضع مالی مردم خوب شود تا مالیات دهند و در واقع به سمتی برویم که دست دولت به سمت ملت دراز باشد نه برعکس آن.[۱۵۱]
دیدگاه‌ها و سیاست‌های حسن روحانی
Rouhani logo.png
ن • و • ب
... دیدگاه‌ها و سیاست‌ها ...
اقتصاد • اشتغال و بیکاری • یارانه • سیاست داخلی
سیاست خارجی • پرونده هسته‌ای و تحریم‌ها •
اجتماع و فرهنگ
... آثار ...
کتاب‌ها
مقاله‌ها
... نشست‌های خبری ...
۵ • ۴ • ۳ • ۲ • ۱
... مصاحبه‌ها و گفتگوها ...
روز قدس ۱۳۹۲ • گفتگوی زنده تلویزیونی
NBC • CNN • PBS
واشنگتون پست • بان کی مون • بازگشت از نیویورک
... سخنرانی‌ها ...
در ۲۳ تیر ماه ۷۸ • همایش افق رسانه ملی • جمع روحانیون
جمع پیشکسوتان جهاد و شهادت • تنفیذ
تحلیف • رای اعتماد به وزیران
روز رای گیری رای اعتماد به وزیران
مجمع تشخیص مصلحت نظام
معارفه وزیر امور خارجه • مجلس خبرگان
جمع امامان جمعه • اجلاس سران سازمان شانگهای
جمع فرماندهان سپاه • مقاله در واشینگتن پست
رژه نیروهای مسلح • در آیین بازگشایی مدارس
در سازمان ملل متحد • نشست خلع سلاح هسته‌ای
انجمن آسیایی شورای روابط بین الملل آمریکا
ایرانیان مقیم آمریکا
نشست وزرای خارجه جنبش عدم تعهد
نشست مشترک مجلس و دولت
سیاست‌های اجتماعی و فرهنگی
نوشتار اصلی: دیدگاه‌های اجتماعی و فرهنگی حسن روحانی
ورزش
حسن روحانی می‌گوید «ورزش بسیار مهم است ورزش یک امر حاشیه‌ای نیست ورزش حرفه‌ای و قهرمانی هم سر جای خودش اهمیت دارد وقتی که در مسابقات بین‌المللی قهرمانان ما حضور پیدا می‌کنند گاهی اعتماد ملی هم درست می‌کند وقتی می‌بینند ورزشکاران ما با چه قدرتی با چه روحیه‌ای وارد عمل می‌شوند آثار معنوی هم دارد ورزش آثار اخلاقی و دینی دارد ورزش حرفه‌ای برای ما امروز یک ضرورت از نظر غرور ملی و کشوری هست و اهمیت دارد و باید به آن توجه ویژه بشود مخصوصا" در ورزشهایی که جوانهای ما توجه ویژه نسبت به آن دارند.»[۱۵۲] حسن روحانی بر این باور است ورزش محتاج نگاهی استراتژیک از سوی دولت است و در عین حال سیاسی کردن آن را هم به هیچ وجه صلاح نمی‌داند. وی می‌گوید من اساساً ورزش را یکی از موارد تقویت همبستگی جامعه می‌دانم.[۱۵۳]
اقوام
حسن روحانی بارها در مناظرات و بیانیه‌های خود درباره موضوع پرداختن به مطالبات اقلیت‌های قومی و مذهبی اظهار نظر کرد. وی در بیانیه شماره ۳ که اختصاصاً در این رابطه بود، برنامه‌های خود را در این باره در ۱۰ بند توضیح داد. از جمله موضوعاتی که به آنها اشاره کرده تدریس زبان مادری ایرانیان (کردی، آذری، عربی و...) بطور رسمی در سطوح مدارس و دانشگاه‌ها دراجرای کامل اصل ۱۵ قانون اساسی است.[۱۵۴] روحانی همچنین بر تبعیض وارده بر اقوام و تغییر نگاه امنیتی نسبت به اقوام و فرهنگ‌های ایرانی نیز تاکید کرد. او همچنین در سفرهای استانی اش نشست‌های اختصاصی با سران اقوام همچون دیداری اختصاصی با مردم عرب در اهواز داشت. پیش از آن نیز شیوخ عرب اهواز را در میتینگ انتخاباتی اش به تهران دعوت کرد و با آنها گفتگو کرد.[۱۵۵] روحانی بر این باور است که اقوام این سرزمین از لحاظ حقوقی و شهروندی با یکدیگر برابر خواهند بود.[۱۵۶]
جوانان
روحانی اعتقاد دارد جوانان باید خود را فرزندان جامعه روحانیت و روحانیون بدانند. وی می‌گوید بایستی توجه داشته باشیم که سر و کار ما با ظاهر و جسم جوانان نیست بلکه با اندیشه ایشان است و جز با راه سعه صدر و قول سدید راه دیگری موجود نیست.[۱۵۷] حسن روحانی گفته بود روزی که همه جوانهای ما شاغل بودند و بیکار نبودند آن روز جشن می‌گیریم.[۱۵۸] وی برای جوانان راهکارهایی مثل تغییر زیربنایی نگاه به امور جوانان، به کارگیری و همیاری همه مردم به ویژه جوانان در امور کشوری، پی‌گیری راهکارهای ارتباط مستقیم جوانان با مسئولان و تشخیص صحیح و دقیق احتیاجات جوانان و به و جود آوردن پل ارتباطی بین نسل‌ها با توجه به مقتضیات زمان را پیشنهاد داده است.[۱۵۹]
گرایش و طبقه بندی سیاسی
از اصولگرایی تا اصلاح طلبی
حسن روحانی عضو جامعه روحانیت مبارز متعلق به اصولگرایان و در عین حال رهبر حزب اعتدال و توسعه و از چهره‌های نزدیک به اصلاح طلبان است.
وی در دوره اصلاحات، محافظه‌کار قلمداد می‌شد اما پس از کناره‌گیری از دبیری شورای امنیت ملی به سیاستمداری منتقد تبدیل شد و از محمود احمدی نژاد انتقادهای شدیدی کرد.[۱۶۰] او در سال‌های اخیر با اصلاح طلبان و چهره‌های اصلاح طلب قرابت بیشتری داشته است.
او در گفتگوی تلویزیونی در جریان تبلیغات انتخاباتی گفت: "من یک اعتدال گرا هستم و با اصولگرایان و اصلاح طلبان معتدل آشنایی دارم و با آنان در ارتباطم و در این ۳۰ سال تفکراتم تغییر نکرده و افراط گرا نبودم. من همیشه با اصولگرایان و اصلاح‌طلبان آشنا و نزدیک بوده و کار کرده‌ام، امروز نیز این مسیر را طی می‌کنم؛ در این سی و چند سال مسیر و خطم تغییر نکرده و هیچ‌گاه افراط گرا نبودم لذا امروز نیز نماینده کسانی هستم که اعتدال را دوست دارند."[۱۶۱]
او در سخنرانی خود در میان مدیران صداوسیما پیش از آغاز کار دولتش گفت: "کابینه من یک کابینه کاملاً فراجناحی خواهد بود و تکیه آن بر شایستگی خواهد بود و از آنجا که این دولت هیچ تعهدی به هیچ حزب و جناحی نداده است، وامدار هیچ حزب و جناحی هم نیست؛ شایسته‌ترین افراد از هر حزب و جناحی که باشند، البته به شکل اعتدال و میانه‌روی برای خدمت به مردم برگزیده خواهند شد."
او در جریان سخنرانی خود در جلسات رأی اعتماد مجلس گفت: "من با اصلاح طلب یا اصولگرا بودن افراد مشکلی ندارم، اما چیزی که اهمیت دارد این است که در دولت تدبیر و امید باید بر اساس خط مشی اعتدال عمل کنند."
گفتمان عقلانیت، اعتدال و اصلاحات
روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۰،انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۴ وانتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ رهبری حزب اعتدال و توسعه را بر عهده داشت که در این سه انتخابات به ترتیب از سید محمد خاتمی، اکبر هاشمی رفسنجانی و میرحسین موسوی حمایت کرد.[۱۶۲]
وی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ رسماً از سوی اکبر هاشمی رفسنجانی و همچنین سید محمد خاتمی حمایت شد.[۱۶۳][۱۶۴]
محمدرضاعارف کاندیدای رسمی اصلاح طلبان درانتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ به درخواست سید محمد خاتمی و به نفع حسن روحانی از کاندیداتوری کناره گرفت. پس از این کناره گیری، روحانی ضمن تشکر از عارف و خاتمی، در نامه‌ای به سید محمد خاتمی نوشت: "باور دارم که گفتمان «عقلانیت و اعتدال و اصلاحات» می‌تواند مطالبات به حق مردم را دنبال کند و به حقوق اساسی ملت، کارآمدی دولت، هماهنگی قوا و تعامل مؤثر با رهبری بزرگوارِ نظام، مدد رساند."[۱۶۵] او در این نامه از گفتمان مورد نظر خود تحت عنوان گفتمان "عقلانیت، اعتدال و اصلاحات" یاد کرد.
وی پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ در سخنانی که به صورت زنده در اخبار ساعت ۲۱ شبکه یک سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شد گفت: «بی‌شک نقش امیدآفرین آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمد خاتمی که از چهره‌های درخشان نظام در این خیزش خروش بودند شایسته قدرشناسی است.»[۱۶۶]
« وزیران من فرماندهان کهنه‌کار هستند نه سربازان میدان »
سخنرانی حسن روحانی در روز رای‌گیری وزیران پیشنهادی مجلس، ۲۴ مرداد ۱۳۹۲[۱۶۷]
حسن روحانی در جریان انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ (شعارها، برنامه‌ها ، حامی‌ها) و انتخاب کابینه خود، بسیار به اصلاح طلبان نزدیک شد؛ از همین رو بسیاری چرخش آرام گرایش سیاسی وی از سوی اصولگرایی به سمت اصلاح طلبی را تأیید می‌کنند.
ریاست جمهوری
تنفیذ، تحلیف و معرفی کابینه
نوشتارهای اصلی: مراسم تحلیف یازدهمین دوره ریاست جمهوری در ایران و روزشمار ریاست‌جمهوری حسن روحانی (۱۳۹۲)
نوشتار(های) وابسته: تأیید کابینه حسن روحانی و دولت یازدهم جمهوری اسلامی ایران
در تاریخ ۱۲ مرداد ۱۳۹۲ حکم ریاست جمهوری حسن روحانی توسط سیدعلی خامنه‌ای رهبر ایران تنفیذ گردید و پس از آن مراسم تحلیف وی در تاریخ ۱۳ مرداد در مجلس شورای اسلامی بر‌گزار شد.[۱۶۸][۱۶۹][۱۷۰][۱۷۱] حسن روحانی در انتهای سخنرانی خود در مراسم تحلیف درخواست بررسی و سابقهٔ کاری اعضای کابینهٔ پیشنهادی دولت تدبیر و امید را به ریاست مجلس ارائه داد که پس از آن توسط دبیر مجلس متن نامه و فهرست اعضای کابینه خوانده شد. بعد از جلسات بررسی رأی اعتماد، نمایندگان به ۱۵ وزیر پیشنهادی رأی اعتماد دادند اما محمدعلی نجفی، وزیر پیشنهادی وزارت آموزش و پرورش، جعفر میلی منفرد، وزیر پیشنهادی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و مسعود سلطانی فر، وزیر پیشنهادی وزارت ورزش و جوانان موفق به کسب رأی اعتماد مجلس نشدند. حسن روحانی دو روز بعد به ترتیب، علی‌اصغر فانی، جعفر توفیقی و رضا صالحی امیری را به عنوان سرپرست وزارتخانه‌های مذکور منصوب نمود. روحانی طی روزهای بعد به تدریج سایر اعضای کابینه را نیز مشخص کرد. او در ۲۷ مهر ۱۳۹۲ طی نامه‌ای به علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، برای تصدی وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم تحقیقات و فناوری و وزارت ورزش و جوانان، به ترتیب علی اصغر فانی، رضا فرجی دانا و رضا صالحی امیری را به مجلس معرفی نمود، که فانی و فرجی دانا موفق به اخذ رأی اعتماد شدند، اما وزارت ورزش و جوانان همچنان بی وزیر ماند. در ۱۲ آبان ۱۳۹۲ نصرالله سجادی به عنوان سومین وزیر پیشنهادی وزارت ورزش و جوانان به مجلس شورای اسلامی معرفی شد.[۱۷۲] اما او نیز موفق نشد رأی اعتماد نمایندگان را بدست آورد.[۱۷۳] حسن روحانی در عصر ۱۹ آبان ۱۳۹۲، محمود گودرزی را به عنوان چهارمین وزیر پیشنهادی وزارت ورزش و جوانان دولت یازدهم به مجلس شورای اسلامی معرفی کرد.[۱۷۴] نهایتاً محمود گودرزی توانست به عنوان وزیر ورزش و جوانان از مجلس رأی اعتماد بگیرد.[۱۷۵] در ۲۹ مرداد ۱۳۹۳، رضا فرجی دانا، وزیر علوم توسط مجلس استیضاح و برکنار شد. روحانی نیز بلافاصله محمدعلی نجفی را به عنوان سرپرست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری منصوب کرد. در ۳۰ مهرماه ۱۳۹۳، محمود نیلی احمدآبادی طی نامه‌ای توسط روحانی به عنوان وزیر پیشنهادی علوم، تحقیقات و فناوری به مجلس معرفی گردید [۱۷۶] که او نیز موفق به کسب رأی اعتماد از مجلس نشد. نهایتاً در ۲۰ آبان ۱۳۹۳ حسن روحانی طی نامه ای به علی لاریجانی، فخرالدین احمدی دانش آشتیانی را برای تصدی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به مجلس معرقی کرد. [۱۷۷] اما دانش آشتیانی نیز بعنوان چهارمین وزیر پیشنهادی علوم نتوانست از مجلس رأی اعتماد بگیرد.[۱۷۸] حسن روحانی در ۲۸ آبان ۱۳۹۳ پس از عدم اعتماد مجلس به فخرالدین احمدی دانش آشتیانی در نامه ای به رئیس مجلس شورای اسلامی، محمد فرهادی را به عنوان پنجمین وزیر پیشنهادی علوم معرفی کرد[۱۷۹] و محمد فرهادی توانست رأی اعتماد مجلس را کسب کرده و وزیر علوم شود. وزرا، معاونین و اعضای کابینه دولت یازدهم عبارتند از:
صفحه نیمه‌حفاظت
کابینهٔ حسن روحانی وزیران
ر. وزیر وزارت‌خانه ر. وزیر وزارت‌خانه
۱ فانی آموزش‌وپرورش ۱۰ دهقان دفاع
۲ واعظی ارتباطات ۱۱ آخوندی راه وشهرسازی
۳ علوی اطلاعات وامنیت ۱۲ نعمت‌زاده صنعت وتجارت
۴ طیب‌نیا اقتصاد ۱۳ فرجی‌دانا←فرهادی علوم
۵ ظریف امورخارجه ۱۴ جنتی ارشاد
۶ هاشمی بهداشت ۱۵ رحمانی‌فضلی کشور
۷ ربیعی تعاون،کار،رفاه ۱۶ نامدار زنگنه نفت
۸ حجتی جهادکشاورزی ۱۷ چیت‌چیان نیرو
۹ پورمحمدی دادگستری ۱۸ گودرزی ورزش و جوانان
معاونان ریاست جمهوری
معاون اول رییس‌جمهور: اسحاق جهانگیری
ر. معاون معاونت ر. معاون معاونت
۱ شریعتمداری معاون اجرایی ۶ نوبخت مدیریت و برنامه‌ریزی
۲ ستاری علمی و فناوری ۷ شهیدی بنیاد شهید
۳ انصاری معاون پارلمانی ۸ مولاوردی زنان و خانواده
۴ امین‌زاده معاون حقوقی ۹ ابتکار محیط زیست
۵ صالحی انرژی اتمی ۱۰ نجفی←سلطانی‌فر میراث فرهنگی
فعالیت‌های علمی–پژوهشی
حسن روحانی در کنار مسئولیت‌های اجرایی، به فعالیت‌های علمی نیز پرداخته است. روحانی استاد پژوهشی مرکز تحقیقات استراتژیک می‌باشد.[۳۰] وی از سال ۱۳۷۴ تا ۱۳۷۸، عضو هیأت امنای دانشگاه‌های تهران و منطقه شمال بوده و از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۹۲، ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک را برعهده داشته‌است.[۱۲] از او کتب و مقالاتی به زبان‌های فارسی، انگلیسی و عربی ترجمه شده‌است.
روحانی مدیرمسئول فصل‌نامه‌های «راهبرد»، «فصلنامه بین‌المللی روابط خارجی» و فصلنامه «Iranian Review of Foreign Affairs» (به زبان انگلیسی) –که همگی دارای درجه علمی-پژوهشی هستند– بوده‌است.[نیازمند منبع]
روحانی همچنین عضو هیئت تحریریه فصلنامه علمی-پژوهشی «حکومت اسلامی» که وابسته به پژوهشگاه اندیشه سیاسی اسلام دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری است می‌باشد.[۱۸۰]
آثار
متن مربوطه در ویکی‌نبشته: پدیدآورنده:حسن روحانی
نوشتار(های) وابسته: فهرست مقاله‌های حسن روحانی
از کتاب‌های تالیف شده حسن روحانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:[۱۲]
امنیت ملی و سیاست خارجی (آماده چاپ)
امنیت ملی و محیط زیست (آماده چاپ)
خاطرات دکتر حسن روحانی (انقلاب اسلامی ۱۳۵۷-۱۳۴۱)
خاطرات دکتر حسن روحانی؛ جلد دوم: دفاع مقدس (آماده چاپ)
روایت تدبیر و امید (۱۳۹۱)
مقدمه‌ای بر تاریخ امامان شیعه (۱۳۹۱)
سن اهلیت و مسئولیت قانونی در فقه اسلام و نظام حقوقی (۱۳۹۱)
امنیت ملی و دیپلماسی هسته‌ای (۱۳۹۰)[۱۸۱][۱۸۲]
نقش حوزه‌های علمیه در تحولات اخلاقی و سیاسی جامعه (۱۳۹۰)
امنیت ملی و نظام اقتصادی ایران (۱۳۸۹)[۱۸۳][۱۸۴]
اندیشه‌های سیاسی اسلام؛ جلد اول: مبانی نظری (۱۳۸۸)
اندیشه‌های سیاسی اسلام؛ جلد دوم: سیاست خارجی (۱۳۸۸)
اندیشه‌های سیاسی اسلام؛ جلد سوم: مسائل فرهنگی و اجتماعی (۱۳۸۸)
خاطرات دکتر حسن روحانی؛ جلد اول: انقلاب اسلامی (۱۳۸۷)[۱۸۵][۱۸۶]
مبانی تفکر سیاسی امام خمینی (ره) (۱۳۷۸)
آشنایی با کشورهای اسلامی (۱۳۸۷)
انقلاب اسلامی؛ ریشه‌ها و چالش‌ها (۱۳۷۶)
Hassan Feridon, The Islamic Legislative Power (1994)
Hassan Feridon, The Flexibility of Shariah; Islamic Law (1996)